"Ik kan mij vinden in de definitie dat nepnieuws desinformatie is, die wordt verspreid om geld te verdienen of om de publieke opinie te beïnvloeden." aldus v/m Minister Halbe Zijlstra in antwoord op Kamervragen n.a.v. de berichtgeving over zijn aanwezigheid bij een gesprek met president Poetin.
"Liegen is geen doodzonde." reageerde premier Mark Rutte n.a.v. de Zijlstra-affaire. "Een leugenaar moet een goed geheugen hebben." Quintilianus. Aan een goed geheugen leek het Zijlstra de laatste dagen te ontbreken.
Waarschijnlijk is het voor dat wat er nog resteert van Zijlstra's ego ook maar beter zoals de affaire nu eindigt. Zou hij vandaag in het Kremlin verschijnen bij zijn collega Sergej Lavrov, dan zou deze, ook als NL over deze affaire nog totaal onkundig was, Zijlstra verbaal 'alle hoeken van de kamer hebben laten zien'. Zeker omdat de Russen al veel langer op de hoogte waren van het nepnieuws dat Zijlstra meerdere jaren verspreidde: hij bevond zich helemaal niet in het hoekje van een kamer in Poetin's datsja.
Een ooit, waarschijnlijk voor de grap of om indruk te maken, verzonnen verhaal, kan zich op enig moment tegen je keren. Mogelijk is het zelfs: gaat zich op enig moment tegen je keren.
Begin 2006 bevond v/m SHELL topman Jeroen van der Veer zich op uitnodiging in de datsja van Vladimir Poetin. Het was op een moment dat Halbe Zijlstra als directeur/eigenaar van projectmanagementbureau "Improvex" B.V., een nieuw financieel-expertise managementsysteem bij SHELL implementeerde, ver van Poetin's datsja. Van der Veer informeerde, mogelijk in een onbezonnen bui, op enig moment Zijlstra over dit bezoek. Waarschijnlijk uit balorigheid en uit onwetendheid (want wist Halbe veel dat deze anecdote zich ooit tegen hem zou keren) maakte Zijlstra er in vrienden- en kennissenkring zijn eigen versie van. Dat was een groot succes!
Op de vleugels van dit succes ontstaat euforie en voor dat je het zelf beseft sta je in 2016 op het podium van een VVD congres en vertel je vol verve over je ontmoeting met Poetin. Op afstand was er deze 'ontmoeting', dat wel maar het goede verhaal is er niet minder om. Dan komt de dag dat je wordt voorgedragen voor Minster van Buitenlandse Zaken. Criticasters vragen zich af of jij, Halbe, daarvoor over voldoende bagage beschikt en voor je het zelf opnieuw goed & wel in de gaten hebt, informeert je campagneteam de media over je 'bijzondere ontmoeting met Poetin'! Kaasje vervolgens voor journalisten zoals Natalie Righton: Halbe Zijlstra geeft leugen toe: ontmoeting met Poetin heeft nooit plaatsgevonden.
Prof Manfred Kets de Vries betrapt leidinggevenden, eindverantwoordelijken, niet alleen op een (on)gezonde vorm van narcisme, hij is ook van mening dat zij op enig moment sporen van zelfdestructie vertonen. Idd: Zijlstra lijkt volledig zelf verantwoordelijk voor zijn neergang.
"Lying is probably one of the most common wrong acts that we carry out (one researcher has said 'lying is an unavoidable part of human nature'), so it's worth spending time thinking about it. Most people would say that lying is always wrong, except when there's a good reason for it - which means that it's not always wrong!" Bron: BBC's Lying and truth-telling, een leerzame website.
Op deze site o.m.: "Liegen is het geven van wat informatie terwijl je gelooft dat het niet waar is, met de intentie om te misleiden door dit te doen.", lezen we daar. Hiervoor noemt Halbe Zijlstra dat wat hij deed 'nep nieuws', zoek de verschillen. De site stelt ook: "There are many reasons why people think lying is wrong; which ones resonate best with you will depend on the way you think about ethics." Liegen i.c.m. je ethisch handelen, en idd: ieder van ons heeft een andere perceptie bij het begrip ethiek. Een(!) definitie is: "Ethiek is een wetenschap waarbij wordt geprobeerd om bepaalde handelingen als goed of fout te kwalificeren. Daarnaast wordt er gekeken naar de beweegredenen van bepaalde handelingen."
Voor Halbe Zijlstra lijkt het voorlopig te laat maar voor andere leidinggevenden, (eind)verantwoordelijken, e.d. is wellicht het National Decision Model, dat het Britse College of Policing hanteert, relevant voordat men (zelfs) een 'leugentje om bestwil' de wereld instuurt.
"The National Decision Model (NDM) is suitable for all decisions and should be used by everyone in policing. Code of Ethics:
- Accountability – You are answerable for your decisions, actions and omissions
- Fairness – You treat people fairly
- Honesty – You are truthful and trustworthy
- Integrity – You always do the right thing
- Leadership – You lead by good example
- Objectivity – You make choices on evidence and your best professional judgement
- Openness – You are open and transparent in your actions and decisions
- Respect – You treat everyone with respect
- Selflessness – You act in the public interest."
In 2014 kende we een hype aan 'beroeps-eeds' dit om te voorkomen dat mensen zich buiten het professionele paadje begaven, om ook te voorkomen dat mensen zich te buiten gingen aan (te) mooie verhalen, te voorkomen dat zij zelfs leugens gaan verspreiden. Zo kenden we al de Eed van Hippocrates vervolgens verschenen de Eed van Advocaten, de Bankierseed, de Accountantseed etc. Zullen we al die eden eens opnieuw afstoffen, en dat (zeker) niet alleen voor Halbe?
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>