Over MEAVITA, over falend toezicht, over een nieuwe term: de 'Loek Hermans'

'Besturen van een organisatie kun je alleen voor de volle 100%.' Gijs van Dijk, FNV, Nieuwsuur maandagavond in reactie op de uitspraak van de Ondernemingskamer over het Wanbeleid bij MEAVITA. Deze uitspraak had direct vergaande gevolgen voor VVD coryfee Loek Hermans.

Hermans was in één van zijn vele bestuursfuncties verantwoordelijk voor het toezicht op de capriolen van het MEAVITA bestuur. Kijk je naar het imposante CV van Hermans dan krijg je al snel de indruk dat Hermans, binnen normale menselijke vermogens, inderdaad niet in staat is geweest om MEAVITA voor 100% te besturen. Zeker niet in een periode dat diezelfde organisatie stond voor ingrijpende bestuurlijke beslissingen. Beslissingen die om 100% commitment vragen.

Interessant is de opmerking die Hermans gisteren maakte tegenover de media 'We weten nu waaraan een Raad van Commissarissen dient te voldoen  ('met dank aan de Ondernemingskamer', hoor je hem bijna denken).' Blijkbaar wist hij eerder niet wat die rol was..... :-o

Loek Hermans is niet de enige die jammerlijk in zijn bestuurlijk toezicht heeft gefaald. Wat te denken van VESTIA, AMARANTIS, COA (NB; ook Hermans), Banken, Bouw- en Vastgoedfraude, LIBOR, ICT binnen de Overheid, Nationale Politie, FYRA, IMTECH, etc. etc. zelfs bij het pgb kun je spreken over 'falend toezicht'. (NB; voor een toelichting op de verschillende voorbeelden: surf wat rond in dit blog. Falend toezicht is helaas ook een 'managementtrend').

Loek Hermans weet nu wat de rol van een toezichthouder is. Het is dan ook interessant wat de Ondernemingskamer hierover opmerkt, een citaat:

"Weliswaar moesten de bestuurders en toezichthouders in een bijzonder moeilijke periode opereren. Concurrentie werd ingevoerd, de AWBZ werd gewijzigd, de WMO werd geïntroduceerd, onbetaalde overproductie kwam te staan tegenover zorgplicht, er moesten (via aanbesteding) overeenkomsten worden gesloten met tientallen gemeenten, elk met eigen regels, enzovoorts.

Deze en andere omstandigheden kunnen mogelijk een verklaring vormen voor minder gunstige ontwikkelingen in of slechte resultaten van een onderneming. Zij kunnen echter geen rechtvaardiging vormen voor de vastgestelde tekortkomingen. Integendeel, de bestuurders en toezichthouders van Meavitagroep en S&TZG/Meavita Nederland kenden die omstandigheden of konden ze – in ieder geval grotendeels – zien aankomen. (NB: 'weten wat er binnen de organisatie die je bestuurt/controleert speelt' én 'zelfkennis: weten of jij degene bent die deze uitdaging aan kan'; WS)

Die omstandigheden vergden daarom extra aandacht en extra zorgvuldigheid van bestuurders en toezichthouders. De aandacht voor - voor het welslagen van de fusie en voor de gezondheid van de ondernemingen essentiële - taken schoot echter tekort, zoals ten aanzien van de voorbereiding en de uitvoering van de fusie, ten aanzien van de gemeenschappelijke inzet van de algemeen directeuren en ten aanzien van de financiële cijfers, en dat terwijl er wel veel aandacht (en financiering) was voor buitenlandprojecten.

Het had ook op de weg van de bestuurders van respectievelijk Meavitagroep en S&TZG/Meavita Nederland gelegen om extra grondig te onderzoeken of het verstandig was om het project TVfoon te starten. En zo ja, dan hadden zij een zorgvuldige besluitvorming moeten volgen en de uitvoering van het project strak moeten begeleiden, terwijl toezichthouders bijvoorbeeld op geconstateerde schending van de regels omtrent de besluitvorming adequaat hadden moeten reageren. (NB: noem het 'toezicht houden'; WS)

Om te experimenteren dan wel improviseren met het – financieel en organisatorisch ingrijpende – project waren de externe factoren inderdaad zeker niet geschikt. In ieder geval vormden deze en dergelijke omstandigheden voor het geconstateerde gebrek aan aandacht en voor de overige tekortkomingen, zoals ten aanzien van het schenden van governance- en medezeggenschapsregels, geen rechtvaardiging. (NB: 'you can seperate the guys form the boys by the size of their toys'; wat hier wordt geconstateerd lijkt op te gaan voor veel falend toezicht; WS)

De Ondernemingskamer concludeert: er was inderdaad een cumulatie aan moeilijke tot zeer moeilijke externe factoren. In plaats van die tegemoet te treden met extra zorgvuldigheid en aandacht, vervielen bestuurders en toezichthouders in een cumulatie van tekortkomingen. (NB: Wet van Murphy, Abilene Paradox, Group Think, Gekookte Kikker Effect, etc.; WS)"

Bron: Ondernemingskamer stelt wanbeleid vast bij Meavita. De aanvulling op de uitspraak geeft je inderdaad een goed inzicht in dat wat er zoal wordt verwacht van toezichthouders.

Besturen w.o. toezicht houden doe je niet 'zo maar ff', alleen lijkt het er verdacht veel op dat wij enorm veel lerend vermogen nodig hebben om dat te beseffen. Op basis van deze ervaring introduceer ik dan ook een nieuwe term: de 'Loek Hermans'. De 'Loek Hermans' is een bestuurder die menselijk beschouwd niet in staat is zich 100% te geven voor een bestuurlijke uitdaging. Die deze uitdaging echter tegen beter weten in toch aangaat en zichzelf achteraf pas realiseert wat de taak van het toezicht houden nu daadwerkelijk inhield.'

Kent u er ook één, een 'Loek Hermans'?

*VID: in de YouTube geef ik je een overzicht van de eisen waaraan een 'toezichthouder' zoal dient te voldoen, volgens Berend Botje.....

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Koos Groenewoud
Lid sinds 2019
Beste Willem,

Ik heb je film met meer dan gewone belangstelling bekeken en je blog gelezen. Wat een goed verhaal! Het klopt. ik schrijf wel eens "Meeting of minds" en "Feest der (h)erkenning". Deze bijdrage zou ik FEEST met ***** (ja, inderdaad 5 sterren) willen noemen en wel om de volgende reden:

1: Het onderwerp past in "Het jaar van de ontmaskering"
2: Het is een TOP bijdrage aan het denken over NIEUW leiderschap
3: Het bewijst dat toezicht houden geen erebaan is

"Toevallig" ben ik bezig met het boek “TEGENSPRAAK – Hoe je beter wordt van DWARSLIGGERS” van Peter van Lonkhuyzen .

Must read voor politici, DGO’s, C.E.O’s, EN Toezichthouders.

Recensie volgt.

https://goo.gl/dVqgb7
Smallie
Hey Willem!

Wat een goede column over het wel & wee van de toezichthouders heb je geschreven. Een “Loek Hermansje”, misschien kunnen we die term in De Dikke krijgen. Wie kent ze niet?
Het was natuurlijk allang duidelijk dat bundeling van zoveel toezichtfuncties per persoon onmogelijk tot een goed resultaat kan leiden. De psychologie van de werkvloer die je aanhaalt- Abilene Paradox, Groupthink et cetera- is vaak onbekend in de hogere echelons. Echter net zoals ze maar weinig kunnen doen aan het succes van het bedrijf, lijkt het omgekeerde ook waar. Dat dan weer wel (-: zie artikel onder. Toeval en geluk in de leiderschapstijd lijken leidend. Dat lijkt dan weer de vraag op te roepen: zie laatste alinea van het artikel.
De socioloog De Swaan schetste in zijn Thomas More-lezing, al eerder benoemd, ook een dergelijk interessant beeld:

- Zulke gigantische kapitalen gaan er in die reuzebedrijven om dat al een klein verschil in leiderschapskwaliteit honderden miljoenen uit kan maken in de beurswaarde van het bedrijf, en dat verschil komt uiteraard de leider toe. In een onderzoek (van Xavier Gabaix) wordt uitgerekend dat een bedrijf dat het moet stellen met een directeur die op de 250ste plaats in de ranglijst staat minder waard is dan hetzelfde bedrijf zou zijn met een directeur die de bovenste plaats in die rangorde inneemt. Toegegeven, het verschil is maar klein: zo’n 16 duizendste procent (dat is minder dan de speling van een zuiger in de meest geavanceerde vliegtuigmotor, dit onderzoek is een mirakel van statistische precisie). Een middelgroot bedrijf van, zeg, een miljard in marktwaarde, zou dus met de beste directeur ter wereld er zestien honderdduizendste op vooruitgaan, ofwel honderdzestigduizend euro komt de directeur als extra beloning toe. Dat is nog onder de Balkenendenorm. Gabaix redeneert de andere kant op, neemt een bedrijf van vijfhonderd miljard en gunt de topman van dat bedrijf vijfhonderd keer zoveel, dus tachtig miljoen, als bonus. Nu is nog te bewijzen dat die waardestijging inderdaad aan de topman kan worden toegerekend en waar te maken dat dit bedrag hem daarom ook als beloning toekomt. Tentamenvraag voor de hoogste klas van de business school: waar vind je een sponsor voor dit onderzoek?


- Eenmaal in functie dragen de nieuwe leiders een ontzagwekkende verantwoordelijkheid voor duizenden mensen en miljarden dollars. Daarvoor moeten zij ook navenant beloond worden. Dat is waar, maar is het een argument om ze daarom vele tientallen miljoenen uit te keren? De machinist van de hogesnelheidstrein rijdt dagelijks op en neer naar Parijs met twee keer duizend passagiers, elk verzekerd voor, zeg, een miljoen. Hij is verantwoordelijk voor tweeduizend levens en twee miljard euro, per dag. Wanneer hij ’s avonds uit Parijs arriveert op spoor 13a staat dan ook de stationschef klaar met twee miljoen contant voor de machinist, als bonus van de dag. Of vergis ik me nu?

Food for thought……..

Groet Smallie

CEO effect on firm performance mostly due to chance
Date:
October 22, 2015
Source:
Texas A&M University
Summary:
A researcher calls into question the common notion that CEOs have a large effect on firm performance. Instead, he suggests that most of the performance attributed to CEOs could actually be due to chance.

Therefore, he concludes, this work also has applications for CEO compensation. "If we do not want CEOs to be rewarded or punished for luck, then understanding their true contribution to company performance should be an important part in determining the level of their compensation."
Mark Hoogenboom e.a.
Lid sinds 2008
Beste Koos, beste Smallie,

Dank voor je complimenten, ik waardeer het.
Ook dank voor je aanvullingen, ze leveren een waardevolle bijdrage aan de entry.

Hartelijke groet,
Willem Scheepers