Miljoenennota Prinsjesdag 2018: Over Disruptie Geen Woord, een Gemiste Kans.

"Tussen 2018 en 2022 krijgen we te maken met 4 specifieke technologische ontwikkelingen: alomtegenwoordig high-speed mobiel internet, kunstmatige intelligentie, wijdverbreide toepassing van big data-analyse en cloud-technologie." Je had gehoopt (verwacht?) dat deze zin in de Miljoenennota 2019 zou staan, maar helaas. Dit citaat is afkomstig uit het The Future of Jobs Report 2018 van het World Economic Forum. Dit rapport verscheen maandag, dus waarschijnlijk voor de regering net iets te laat om de tips in het rapport nog in de miljoenennota mee te kunnen nemen. "Drivers of Change", noemt het WEF deze 4, aanjagers van verandering. Prof. Clayton Christensen c.s. noemen deze ontwikkelingen 'disruptie': ze zetten ook aan tot een disruptie van maatschappij en economie. Zelfs al geldt de miljoenennota voor 2019, het is 2022 voordat je het 'goed & wel' door hebt. Of zoals het WEF stelt: "The fundamental pace of change has only accelerated further since the World Economic Forum published its initial report on this new labour market in 2016."

Voor de kansen en bedreigingen voor zowel economie als samenleving zoals de regering die ziet, wijs ik je graag op de miljoenennota. Persoonlijk vind ik het WEF rapport interessanter, niet alleen omdat het over een langere periode gaat, een periode waarin deze regering alweer is vervangen, ook omdat het meer rekening houdt met ontwikkelingen die idd 'aanjagers van (ingrijpende) verandering' zijn.

De steekproef voor de enquête van het World Economic Forum bestaat uit 12 industrieclusters en 20 economieën, Nederland is er daarvan één. "By 2022, according to the stated investment intentions of companies surveyed for this report, 85% of respondents are likely or very likely to have expanded their adoption of user and entity big data analytics. Similarly, large proportions of companies are likely or very likely to have expanded their adoption of technologies such as the internet of things and app- and web-enabled markets, and to make extensive use of cloud computing. Machine learning and augmented and virtual reality are poised to likewise receive considerable business investment."

Let wel: je kan er van uitgaan dat het hier reacties betreft van trans- en multinationals. De implicaties van de 4 aangehaalde veranderingen voor het groot, midden en kleinbedrijf zijn er echter zeker niet minder om. Waar trans- en multinationals strategische besluiten nemen los van (vaak) welke overheid dan ook, geldt dit in veel mindere mate voor nationale bedrijven en semi publieke organisaties. De overheid, vertegenwoordigd door de zittende regering, dient voor hen een 'strategisch pad te banen'. De aanzet tot dat 'pad' ligt er nu niet. Er wordt door de regering in 2019 geld geïnvesteerd in 'de wetenschap', maar of zich dit ook richt op de genoemde ontwikkelingen is nog maar de vraag.

"Tegen 2022 verwacht 59% van de ondervraagde werkgevers dat zij hun productie en distributie aanzienlijk hebben gewijzigd door de samenstelling van hun waardeketen te veranderen en bijna de helft verwacht hun geografische basis van activiteiten te hebben gewijzigd.

Bij het bepalen van beslissingen over de werklocatie, geven bedrijven overweldigend prioriteit aan de beschikbaarheid van geschoold lokaal talent als hun belangrijkste overweging, waarbij 74% van de respondenten deze factor als hun belangrijkste overweging beschouwt.

Daarentegen noemt 64% van de bedrijven arbeidskosten als hun belangrijkste zorg. Een reeks aanvullende relevante factoren - zoals de flexibiliteit van de lokale arbeidswetgeving, gevolgen van de industriële agglomeratie of de nabijheid van grondstoffen - werd van minder belang geacht." Bron: het aangehaalde The Future of Jobs Report 2018.

Over de afschaffing van dividendbelasting, als motivatie voor je vestigingsbeleid (om maar 'iets' te noemen), in dit onderzoek geen woord. Wat voor hen wel essentieel is d.i. "de beschikbaarheid van geschoold lokaal talent." En laten juist wijzelf daaraan een schrikbarend tekort hebben.

Dit WEF rapport richt zich dan ook op arbeid, arbeid van de mens in co-operatie met disruptieve ontwikkelingen als robotica, machine leren, kunstmatige intelligentie: "A particular focus of this new edition of the report is on arriving at a better understanding of the potential of new technologies, including automation and algorithms, to create new high-quality jobs and vastly improve the job quality and productivity of the existing work of human employees.

As has been the case throughout economic history, such augmentation of existing jobs through technology is expected to create wholly new tasks—from app development to piloting drones to remotely monitoring patient health to certified care workers—opening up opportunities for an entirely new range of livelihoods for workers. At the same time, however, it is also clear that the Fourth Industrial Revolution’s wave of technological advancement is set to reduce the number of workers required for certain work tasks." Door technologische ontwikkelingen verdwijnen er banen maar ontstaan er ook nieuwe banen. Je hoeft daarop 'slechts' voorbereid te zijn en dat zijn wij nu niet.

Het World Economic Forum voorspelt dat voor 2022 54% van je medewerkers dient te worden om- of bijgeschoold willen zij, en je organisatie, in staat zijn iig gelijk op te gaan met de 'drivers of change'. Zie voor een toelichting hierop de entry Voor 2022 dient 54% van de Medewerkers te worden Om- of Bijgeschoold.

WEF: "De inherente kansen voor economische welvaart, maatschappelijke vooruitgang en individuele bloei in deze ‘nieuwe wereld van werk’ zijn enorm, maar zijn voor een essentieel deel afhankelijk van het vermogen van alle betrokken belanghebbenden om hervormingen in gang te zetten, te zorgen voor een verbetering van onderwijs- en opleidingsstelsels, aanpassing van het arbeidsmarktbeleid, een meer zakelijke benadering voor het ontwikkelen van vaardigheden, aangepaste regelingen voor werkgelegenheid en bestaande sociale contracten."

Kunnen we de Miljoenennota 2019 nog van een amendement voorzien?

Willem E.A.J. Scheepers, o.m. auteur van het recent verschenen Disruptie, Hybridisering van Arbeid, Diversiteit, Ethiek, Management;