‘Bankmedewerkers probeerden extra hypotheekrenteaftrek aan te vragen.’ ‘Zij ook al?!’, dacht ik op het moment dat ik dit bericht las in Het FD. Minder verrast was ik door de constatering van ProPublica dat de meest welvarenden onder ons niet tot nauwelijks belasting blijken te betalen. Ook al weten zij belasting te ontduiken door o.m. ‘goede doelen stichtingen op te zetten’, dan nog is dit gedrag twijfelachtig omdat dit geld verdiend is ‘dankzij’ de rest. ‘Mogen we misschien meebeslissen?’*

Inmiddels zijn wij midden in ‘Sywertgate’ beland en op weg naar naar ‘corona-‘ c.q. ‘Volksgezondheidgate’**: “De rijksoverheid heeft in 2020 € 29 miljard uitgegeven aan steunmaatregelen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen.” aldus de Algemene Rekenkamer. Minister Tamara van Ark stelt breed onderzoek in naar de inkoop van het coronamateriaal. We kunnen we er nu al van uitgaan dat vervolgens meer ‘Sywerts’ naar boven komen, verwacht ik. Zie ook: Dit zijn de 25 duurste coronadeals van het ministerie van Volksgezondheid.

Zelfs al zouden ambtenaren even niet goed hebben opgelet, en je jezelf ‘ondernemer’ noemt, dan nog is het zowel moreel als ethisch disputabel gemeenschapgeld te verdienen aan een crisis die de samenleving treft.

In plaats van vast te blijven houden aan het gedachtengoed van Milton Friedman, dat het enige doel van zakendoen is het maximaliseren van het rendement van de aandeelhouders*, dienen we het idee te omarmen dat het bedrijf alle belanghebbenden dient nl.: werknemers, klanten, leveranciers de gemeenschap, en ook de aandeelhouders. Op het moment dat activist en lobbyist Sywert van Lienden onder vuur ligt v.w.b. een mondkapjesaffaire, hij zou met deze handel een aanzienlijke winst t.l.v. de samenleving hebben gerealiseerd**, komt de Harvard Business Review met een nieuwe Big Idea: Getting Serious About Stakeholder Capitalism. Dat kan geen toeval zijn, denk ik dan.

Kapitalisme, deze aanpak ‘schuurde’ al enige tijd. Covid-19 laat zien dat er met farma gerelateerde producten, niet alleen vaccinaties, fors geld te verdienen is. Daarnaast zien we dat de wereldwijde verschillen tussen rijk en arm, welke continenten wel en welke continenten niet in staat zijn hun bevolking te beschermen tegen de gevolgen van de coronapandemie, letterlijk zichtbaar worden. Dat dan ook een systeemwijziging wenselijk, zelfs noodzakelijk, is mag duidelijk zijn. De vraag is ‘slechts’ hoe realistisch is dit? Maar eerst Milton Friedman, wat stelde hij nu feitelijk?

Veel financiële dienstverleners proberen zich voortdurend aan te passen aan een steeds veranderende omgeving. Veel van deze organisaties zijn blootgesteld aan toenemende concurrentie en kostendruk. Als gevolg hiervan zijn deze bedrijven op zoek gegaan naar manieren om hun bedrijf te verbeteren. Dat wil zeggen: betere diensten leveren tegen lagere kosten, de klanttevredenheid verbeteren en concurrerend blijven. Banken krijgen daarnaast te maken met toenemende concurrentie van technologiebedrijven buiten de traditionele financiële sector die verschillende nieuwe financiële technologieën (fintech) en andere diensten aanbieden. Topmanagers van banken hanteren vaak een strategie van continue verbetering in hun organisaties als middel om met al deze veranderingen om te gaan. Door het implementeren van lean verwachten financiële dienstverleners een bedrijfsvoering te ontwikkelen die efficiënter, effectiever en duurzamer is en daardoor mogelijkheden schept voor meer flexibiliteit en winstgevendheid in de toekomst.

“Digitalisering is geen digitale saus over de bestaande werkelijkheid, maar een echte transformatie van allerlei activiteiten en processen. (….) Bedrijven moeten hun verdienmodel
opnieuw uitvinden, markten worden opgeschud door nieuwe typen spelers en wereldwijd actieve digitale platforms met een machtspositie kunnen de concurrentiemogelijkheden voor bedrijven belemmeren.” Zo opent de ‘update Nederlandse Digitaliseringsstrategie 2021‘.

In de recente verkiezingen waren toepassingen van robotica, kunstmatige intelligentie, machine leren e.d. nauwelijks thema’s (zie YT) toch neemt hun impact in rap tempo toe, zeker o.i.v. Covid-19. Dat maakt deze ‘digitaliseringsstrategie’ zowel interessant als relevant.

“Digitalisering is essentieel om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden.” stelt deze ‘update‘. Thema’s waaraan aandacht wordt besteed zijn: landbouw, zorg, onderwijs, onderzoek, ‘smart industry‘, MKB, energie, overheid, mobiliteit.

Mijn zaak heet “van management naar nieuw leiderschap”. Daarom lees ik met meer dan gewone belangstelling over nieuw leiderschap en nieuwe leiders. Ik was dan ook erg enthousiast dat minister Kaag mijn LinkedInuitnodiging accepteerde. Ik zie dat nieuw leiderschap een trending topic aan het worden is. Aan de ene kant reden tot vreugde, aan de andere kant reden tot bezorgdheid. Vreugde omdat nieuw leiderschap naadloos aansluit bij de rol van politici, ambtenaren en mensen die op kosten van de belastingbetalers aan het werk zijn. Nieuw leiderschap is namelijk dienend leiderschap. En we hebben het toch over overheids DIENAREN.

Bezorgdheid omdat veel mensen eigenlijk geen benul hebben van de “taakomschrijving” van nieuwe leiders. Ik ben al een jaar of 15 betrokken bij dienend leiderschap (Robert K Greenleaf). Ik noem dienend leiderschap al jaren nieuw leiderschap en baseer dit op het handvest nieuw leiderschap.

HandvestNieuwLeiderschap.pdf (aaa-tfm.nl) Lees ook: Charter for NEW leadership English: Charter for NEW leadership English (slideshare.net) Waarom hebben we nieuwe leiders nodig (WHY) Triologie.voor.slideshare

Ik wens u veel leesplezier en inspiratie

Koos Groenewoud, Lelystad 4 mei 2021

“Uit het strafrechtelijk onderzoek komt naar voren dat binnen de bank sprake was van een cultuur waarbij zaken soms mooier werden voorgedaan dan zij in werkelijkheid waren met als achterliggende gedachte “we lossen het wel op in de Business as Usual”. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft aan ABN AMRO een boete opgelegd van “480 miljoen euro vanwege ernstige tekortkomingen bij het bestrijden van witwassen.” ook zijn door het OM “drie natuurlijke personen aangemerkt als verdachte van het feitelijk leidinggeven aan het overtreden van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) door ABN AMRO. Het betreft leden van de voormalige Raad van Bestuur van ABN AMRO”. Forse aanpak door het OM, maar er was binnen ABN AMRO dan ook ‘nog al wat’ mis:

“Daarnaast waren de gebrekkige dossiervorming, het tekort aan aandacht op bestuursniveau voor de naleving van de Wwft, de cultuur binnen ABN AMRO, de gebrekkige en versnipperde IT-systemen, de organisatie van de bank in Business Lines die als ‘silo’s’ functioneerden en gebrek aan goede management-informatie naar het oordeel van het OM een belangrijke oorzaak van de strafbare feiten.” Onder ‘normale’ omstandigheden zou je zeggen ‘mismanagement’.

Ondergetekende leest graag en noemt zichzelf (HoReCa man en expert nieuw leiderschap) zowel fijnproever als veelvraat. Ik verslind boeken. De afgelopen jaren heb ik ongeveer 150 boeken over leiderschap gelezen en gerecenseerd. Daar was één boek bij dat ik op één dag uitlas. Het boek van Wouter ter Braake is het tweede.

Toen ik op de helft was schreef ik de schrijver “Guy de Maupassant wist een sfeer, gebeurtenissen en omgeving zo te beschrijven dat je het gevoel had dat je er bij was. Nou zo schrijf jij ook. Ik lees net het prachtige stukje over het plakken van de fietsband op zondag. PRACHTIG. Doet me denken aan Simon Carmiggelt. Ik geniet. En wat stel jij je kwetsbaar op en heb je veel gekeerd op je reis, levenspad. Jouw verhaal geeft ook weer aan wat de impact en verantwoordelijkheden zijn van ouders en verzorgers. Ik ben geraakt en herken veel”.

“Het bestuur vervult een duidelijke voorbeeldfunctie wat betreft de waarden van de instelling. We zien bijvoorbeeld dat het bestuur professionele ruimte biedt, initiatieven stimuleert, vertrouwen geeft, transparant communiceert en toegankelijk is.” Een week nadat docenten in de Hofvijver doken om tot een ‘Normaal Academisch Peil‘ te kunnen komen, publiceert de Onderwijsinspectie het rapport ‘De Staat van het Onderwijs’. N.a.v. dat rapport melden de media ‘Het Nederlandse onderwijs krijgt van de Onderwijsinspectie een dikke onvoldoende‘.

Dat alles is voor mij meer dan één reden om ook eens naar dat rapport te kijken. Is het allemaal ‘één grote ellende’ of valt er ook nog ‘iets’ positiefs te melden over het onderwijs? Vond er ook nog ‘zoiets’ als appreciative inquiry plaats? Voorgaand citaat komt iig ook uit het rapport ‘De Staat van het Onderwijs‘. Er zijn dus ook schoolbesturen die positieve ervaringen opleveren.

Hoe hoger een vrouw door de lagen van een organisatie stijgt, het ‘glazen plafond’ doorbreekt, hoe meer tegenslag zij ervaart als ze assertief over haar salaris onderhandelt – een fenomeen dat bijdraagt aan de genderkloof in een organisatie, suggereert nieuw onderzoek. (NB; in 2019 was het gemiddelde bruto-uurloon van vrouwen 14 procent lager dan het gemiddelde bruto-uurloon van mannen: ‘genderkloof’. Bron CBS.nl).

De onderzoekers vonden bewijslast dat vrouwen die zich aan de onderhandelingstafel gesterkt voelden omdat zij o.m. beschikten over alternatieven en daarmee assertiviteit toonden, meer kans hadden om slechtere deals of helemaal geen deal te sluiten. De resultaten bleven dezelfde ongeacht het geslacht van hun onderhandelingspartners: niet een vrouw die een vrouw voortrekt, dus. Bron: ‘The Dynamics of Gender and Alternatives in Negotiation’, Zlatec, Dannals, Halevy & Neale (2021).

Het lijkt er op dat deze bevinding van de onderzoekers in tegenspraak is tot dat wat Sheryl Sandberg met haar boek Lean In (2013) adviseerde aan de vrouwen nl.: toon in je carrière meer ambitie(!), in de veronderstelling dat vrouwen daarin te weinig assertief zouden zijn. Bij een salarisonderhandeling lijkt deze aanpak van (meer) assertiviteit echter contraproductief.

Samen met mijn goede vriend en kanteldenker Marcel Kolder lazen we dit boek in één dag uit, zo grijpt het je aan en zo helder is het geschreven. Daarna zaten we op corona-afstand van elkaar in mijn bibliotheek om hierover door te praten, want dat doet het boek met je. Je moet het doorvertellen, toetsen aan je eigen beeld van een rechtvaardige wereld. Het is het verhaal van vandaag. De woorden die over tafel gingen waren: ontluisterend, onthutsende feiten, perverse politiek en dan toch: de uiteindelijke ontmaskering. De oplossing lijkt helder, we moeten terug naar de menselijke maat, naar een rechtvaardiger systeem, moed hebben om dat te willen veranderen en bieden van tegenspraak. In het boek staat niet voor niks een heel stuk over klokkenluiders.

Ik schrijf al jaren over de verkeerde P’s. Die van Processen, Prince2, Projecten, Programma’s. De goede P is die van People (uit dat bekende rijtje van People, Planet en Profit). Dat hebben we in het gesprek met elkaar ontdekt. Marcel blogt juist enorm veel over mensen. Een organisatie is geen zelfstandig levend ding, het zijn mensen de organisatie. Ik schreef vaak over proces- en systeemdenkers en spreadsheetmanagers, terwijl ik merkte in ons gesprek dat, als we het over leiderschap hebben, juist de dienende leiders naar de horizon blijven kijken. Pieter Omtzigt beschrijft dat mooi in zijn metafoor van de filosoof Kierkegaard; waarom we telkens toch weer zo gefocust zijn op de dagelijkse golven en strubbelingen in het leven, terwijl de sterren boven de oceaan ons de weg wijzen.