Willem Scheepers

Beiden vertrekken nog voordat er een onderzoek plaatsvindt naar dat wat er nu daadwerkelijk is gebeurd in de tijd dat zij leidinggaven aan hun teams. Niet verstandig, zoals we eerder lazen kun je een crisis het best recht in de ogen kijken, maar ook dat past bij een leidinggevende die een dwingende leiderschapsstijl hanteert: ontwijken, zelfs vluchten als het spannend wordt.

Als je de berichten leest die tot nu zijn verschenen over zowel Khadija Arib als over Matthijs van Nieuwkerk dan kun je jezelf ook afvragen hoe het kan dat beiden met een op het eerste oog dwingende leiderschapsstijl zo lang zo succesvol waren?

Omdat er, vermoed ik*, op meerdere werkplekken sprake is van een dwingende leiderschapsstijl, terwijl het team dat of de organisatie die door deze leidinggevenden worden aangestuurd tegelijkertijd zéér succesvol kunnen zijn, ga ik hier op zoek naar het antwoord op die vraag: wat maakt een dwingende leider succesvol? 

Vriend en vijand vallen over elkaar heen nu Elon Musk ook Twitter heeft toegevoegd aan zijn ondernemingen Tesla, Space X, Starlink, Neuralink en the Boring Company. Confusion and Frustration Reign, stelt de New York Times. Musk’s stijl van ondernemen en managen week sowieso al af van dat wat als ‘normaal’ werd gezien, en nu opnieuw. Musk is in zijn strategie zeer zeker geen ‘piggyback rider‘.

Inmiddels kun je niet meer voorbij aan zijn invloed op de wereldwijde samenleving en dan m.n. op infrastructuur in bijna al zijn vormen.

“Bij een inval in het huis van Frits van Eerd zijn honderdduizenden euro’s in contanten aangetroffen.” meldt Het FD vanmiddag. Dit bericht volgde op het rumoer dat vanochtend ontstond direct nadat JUMBO een nieuwe reclamecampagne startte gericht op het WK in Qatar. In die campagne was er, ongetwijfeld onbedoeld maar toch, een indirecte verwijzing te vinden gerelateerd aan de besmette bouwwijze van de stadions in Qatar.

Deze 2 feiten ‘bij elkaar opgeteld’ vraagt om crisismanagement en juist daarin blijken zowel JUMBO als de familie Van Eerd niet bijster handig te opereren.

Als je dan toch ‘je schaapjes op het droge hebt‘ en er in 2024 nog een door de FIOD aan te spannen rechtszaak volgt, met wie weet wat er in de tussentijd nog meer naar buiten komt aan ongelukkige details, kun je dan niet beter ‘de tent verkopen?’ Ik denk het.

Quotes van Kahn:

• Als je levensbedreigend ziek bent is al het andere compleet onbelangrijk;
• Ik ben liever een kleine baas dan een grote knecht;
• Ik stort veel geld om MS Mode te redden. Ik ben geen ondernemer geworden om mensen op straat te zetten.
• We realiseren ons heel goed dat we onze doelen alleen behalen als we de juiste mensen aan boord krijgen EN houden

Quote van Bas Smit (werkte samen met Kahn tussen 2005 en 2016 in het vastgoedbedrijf van Cool investments):

• Roland had tien x zo rijk kunnen zijn als hij was gegaan voor de poen, maar hij had altijd het belang van zijn medewerkers voor ogen. In dat opzicht is hij een van de rijkste mensen die ik ken.

“De uitspraak legt een bom onder de wijze waarop DNB tot op heden zijn toezicht ingericht heeft.” stelt Het FD n.a.v. het ‘Historisch hard oordeel rechter over witwasaanpak DNB in Bunq-zaak.‘ Online bank BUNQ wil bij de door De Nederlandsche Bank verplichte witwascontroles ‘gebruikmaken van een lerend systeem dat is gebaseerd op kunstmatige intelligentie’ i.p.v. de door de DNB tot nu toe verplichte menselijke controles.

Als je even doordenkt dat is dit idd een ‘bom’. Een bom met echter ook een positieve impact: banken hebben structureel last om vacatures te vullen als het gaat om door de DNB verplichte witwascontroles. Met deze uitspraak wordt de deur geopend voor human-robot interaction en dat niet alleen v.w.b. witwascontroles maar ook voor v.w.b. audit en control, v.w.b. adviseren en doceren. Zo kan na de banken de cliënt/student binnen afzienbare tijd zelf een AI systeem implementeren, een systeem dat steeds voordeliger zal worden.

“Het beteugelen van een pandemie is een constant samenspel tussen publiek, veld, politiek en wetenschap. Uit dit onderzoek blijkt dat met name uit het nauwe samenspel tussen politieke besluitvormers en wetenschappelijke experts lessen te leren zijn op het gebied van rolvastheid, zorgvuldigheid, snelheid en onzekerheid in de advisering.”

Nadat de Onderzoeksraad voor Veiligheid in februari van dit jaar het 1e deel van hun rapportage deelde, zie Leren van de Onderzoeksraad voor Veiligheid zoals over Improvisatievermogen in tijd van Crisis, niet alleen Coronacrisis, verschijnt vandaag deel 2.

“Een crisis is per definitie onzeker en zal in de meeste gevallen anders verlopen dan verwacht, en dat geldt des te meer voor een crisis van deze aard en omvang. Improvisatie en aanpassingen zijn nodig om onverwachte knelpunten te kunnen aanpakken.” opende deel 1, die conclusie trekt het OVV nu door “Onduidelijk of coronamaatregelen nut hebben gehad.” Dat zie je vaker bij crisis management.

Daarom: ook uit dit deel 2 zijn er lessen te leren zodra we het hebben over crisismanagement.

Kernwaarden 1: “Lead the Way, Serve with Integrity, Take care of each other, Foster inclusion, Collaborate with measurable impact“. Kernwaarden 2: “Build the best product, Cause no unnecessary harm, Use business to protect nature, Not bound by convention“. Van de 3e partij vond ik helaas geen kernwaarden waaraan de organisatie zich verbindt. (d.i. niet de volgorde in de titel)

Op de dag dat de 1e partij bekend maakte een rekening te sturen van ruim € 6 mio ‘ex BTW’ naar degenen die een gemeenschap vertegenwoordigen, gaf de 2e partij een organisatie met een geschatte waarde van enkele miljarden ‘terug aan de aarde’. De 3e partij heeft momenteel wel ‘iets’ anders aan het hoofd maar heeft zich dan ook v.w.b. ‘kernwaarden’ al voldoende ‘bloot gegeven’. Wellicht niet lastig voor je welke kernwaarden bij welke in de titel genoemde partij horen.

Kernwaarden, ik heb er ‘iets’ mee. Kernwaarden van een organisatie vormen, vaak (of kunnen dat), het fundament voor een beleid gericht op maatschappelijk verantwoord ondernemen, een beleid gericht op ‘corporate social responsibility’.  Interessant is dan of deze kernwaarden, en dit beleid, meer zijn dan ‘papieren tijgers’.

Colette is Colette Cloosterman Van Eerd, de zus van Frits van Eerd CEO van JUMBO Supermarkten, de man die momenteel wordt verdacht van en voorlopig vastzit (NB; er is blijkbaar nog geen aanklacht ingediend) in verband met witwaspraktijken.

In een persbericht meldt JUMBO daarover: “Jumbo heeft kennisgenomen van een onderzoek dat momenteel plaatsvindt door de FIOD. Naar wij hebben begrepen richt het onderzoek zich niet op Jumbo. Wel worden er in het kader van het onderzoek vragen gesteld aan Frits van Eerd.” Daarmee krijg je de indruk dat JUMBO Supermarkten in deze casus ‘buiten schot blijft’ maar niets is minder waar, zeker niet bij een familiebedrijf waar CEO én bedrijf voor de buitenwacht één en dezelfde zijn.

Zodra een CEO, of eindverantwoordleijke, besmet is, is het best die rol direct opnieuw in te vullen, al is met de mededeling dat ‘deze functie tijdelijk wordt waargenomen’. Dit vraagt om crisismanagement, een crisis ontwijk je niet.

Als dit allebei uitdagingen zijn voor je organisatie dan heb je helemaal een fors probleem, maar dat ‘terzijde’. Voor Fred van Beers, CEO van SIF ‘bouwer van funderingen voor windturbines op zee’ is  het iig duidelijk: ”Tekort aan personeel baart mij veel meer zorgen dan de hoge gasprijs.” stelt hij deze week in Het Financieele Dagblad.

De opmerking van Van Beers triggerde mij: er zijn nog niet veel eindverantwoordelijken die onderkennen dat de personele problematiek van meer impact is op je organisatie dan de gas- e/o energieprijs. Van dat laatste mag je verwachten dat er op relatief korte termijn alternatieven te vinden zijn (van energiebesparing tot waterstof, eventueel fiscaal voordeel), van de eerste voor de langere termijn zeker niet. Een belangrijk signaal ‘in die richting’ gaf recent APPLE door 100 recruiters te ontslaan. Op een krappe arbeidsmarkt verwacht APPLE niet dat zij nog veel resultaat kunnen boeken; is ‘iets’ voor te zeggen.  Je kan de recruiters voorlopig(?) ook elders in je organisatie inzetten: omscholing.

Te veel, te lang en te weinig resultaat. Voor veel medewerkers is vergaderen niet bepaald een favoriete bezigheid. Bovendien voelt niet iedereen zich even betrokken en gehoord tijdens vergaderingen. En dat is jammer, want inclusief vergaderen – een manier van vergaderen waarbij iedereen de ruimte krijgt – kan de effectiviteit van het overleg enorm verbeteren. En daarmee ook de prestaties van een onderneming.

We vergaderen met z’n allen wat af in ons werkende leven. Toch is lang niet iedereen er dol op. Vergaderingen duren vaak te lang en verlopen niet altijd efficiënt. Hierdoor krijgen mensen het gevoel dat ze hun kostbare tijd beter aan andere dingen kunnen besteden.

En dat terwijl het aantal vergaderingen de afgelopen jaren sterk toenam. Zo blijkt uit het Grote Vergadergeluk Onderzoek – dat de auteurs van het boek ‘Vergader jezelf gelukkig’ (2020) uitvoerden onder bijna 1.600 mensen – dat Nederlanders steeds meer tijd besteden aan (online) vergaderen. Ruim een derde van de ondervraagden zegt 20 tot 40 % van hun werktijd te besteden aan vergaderen. Voor 26% van de mensen is dat 40 tot 60% en 3% van de ondervraagden vergadert zelfs 80 tot 100% van de werktijd.