Willem Scheepers

Maandag maakte de invloedrijke Amerikaanse zakenclub Business Roundtable bekend dat 181 Top CEO’s, ‘Top’ op de schaal van APPLE tot WALMART, afscheid nemen van het door Milton Friedman gepropageerde adagium ‘De enige plicht van een bedrijf is het creëren van maximale waarde voor zijn aandeelhouders’. Vanaf nu is voor deze 181 (NB; niet alle Business Roundtable leden tekende deze verklaring) leden van de Business Roundtable het Leitmotiv: ‘een economie die volledig ten dienste staat van alle Amerikanen’, dus niet alleen van de aandeelhouders. Ofwel: “Each of our stakeholders is essential. We commit to deliver value to all of them, for the future success of our companies, our communities and our country.”

Het bericht komt na een week waarin wij in Nederland werden geconfronteerd met enkele voorvallen die juist het tegenovergestelde in zich lijken te hebben van dat wat deze 181 transnationale CEO’s, en niet van specifiek Nederlandse ondernemingen, nu van plan zijn. Nadat wij de afgelopen jaren door een scala aan bedrijfstakken en organisaties zijn overspoeld met goede bedoelingen, beloftes en eden, papier dat sneller (b)leek te verdwijnen dan dat de inkt droog was, bekruipt mij nu ook het gevoel: ‘mooi, zo’n verklaring maar voorkomt dat hebzucht bij individuen, voorkomt dat voor altijd immoreel gedrag?’.

In de vorige blog heb ik de gekookte kikker genoemd. Gekookte kikker worden is funest voor de motivatie van het projectteam. Ervaring leert dat projecten die met de grootst mogelijke enthousiasme en de beste bedoelingen worden opgestart toch vaak verzanden in een slepende affaire, met frustraties en mogelijk zelfs onenigheid en stuklopende relaties. Punt is dat ook met een goed plan een project kan tegen zitten, dat je zomaar een gekookte kikker kunt worden: niet weten of het project nog gaat leveren volgens afspraken en niet weten of je de stekker eruit moet trekken. En zie dan de focus en de flow nog maar eens goed te houden. Het medicijn tegen ziekmakende frustraties zijn goede relaties. Belangrijk daarbij is wel dat je niet alleen inschat wat een project in een negatieve flow kan doen veranderen, maar ook dat je weet wie invloed heeft op de genoemde focus en de flow. Met wie krijg je te maken bij het doorlopen van een project?

5 tips voor Softe Projectmanagers.
In de loop der jaren ben ik vanuit verschillende posities en rollen in betrokken geweest bij het managen van projecten. Hierbij gaat het over technische projecten, meest in de petrochemie en veelal ook over implementatietrajecten en programma’s die al dan niet projectmatig zijn aangevlogen. De eerste tip ging over het (h)erkennen van een project. Zeker bij wat ik noem de softe projecten is het niet altijd zo dat projecten herkend worden binnen organisaties waarmee vaak eindeloos veel resources en tijd verspild worden zonder dat een formele (of informele) opdrachtgever hier om vraagt. Daarom 5 tips voor Softe Projectmanagers, in deze blog tip 3.

“We willen digitaal koploper van Europa worden met Nederland als pionier en proeftuin op het gebied van verantwoorde digitale innovatie.” Aan ambitie ontbrak het niet in de in juni 2018 door de regering gepubliceerde Nederlandse Digitaliseringsstrategie met als subtitel ‘Nederland digitaal – Hier kan het. Hier gebeurt het’. Deze strategie kent 2 ‘sporen’: Spoor 1 ‘Maatschappelijke en economische kansen benutten’, Spoor 2 ‘Versterken van het fundament’. Mooi, maar wat ontbreekt in deze strategie dat zijn, mogelijke, scenario’s. Je kan niet uitgaan van dat ene scenario waarop jij hebt gehoopt: ‘koploper worden’. D.i. zoiets als rekenen op de volledige winst in de Eindejaarsloterij. Dat gaat ‘m niet worden; althans: niet voor iedereen.

Zeker niet ‘digitaal koploper worden’ door ieder EU land, want NL is niet het enige EU land dat een ‘digitaliseringsstrategie’ ontwikkelt. Het Verenigd Koninkrijk is een ander voorbeeld. Ook de Britse Overheid houdt hierbij geen rekening met scenario’s: ‘one way and that’s the high way‘. Interessant is nu dat recent The Royal Society for the encouragement of Arts, Manufactures and Commerce aan de Britse Overheid een voorstel doet voor 4 scenario’s v.w.b. ‘the Future of Work‘ zodra het over digitalisering gaat. Onder het motto ‘beter goed gekopieerd, dan slecht zelf bedacht’, is het m.i. leerzaam eens te kijken naar dat wat The RSA voorstelt.

Kent u de o ja manager? Hij leeft in kantoren en u kunt hem herkennen aan de uitroep “o ja”! O ja is waarschijnlijk een soort lokroep en is bijzonder aanstekelijk, want voor dat je het weet roepen anderen in zijn omgeving allemaal vol verve “o ja”, meestal gevolgd door “vergeten”, “nietaangedacht” of “daswaarook”. De o ja manager zit vol met goede ideeën, pronkt graag met andermans veren en beweegt zich voort door management by walking around. Maar de belangrijkste eigenschap van de o ja manager is iets wat hij juist niet heeft. De o ja manager heeft namelijk geen plan….

5 tips voor Softe Projectmanagers.
In de loop der jaren ben ik vanuit verschillende posities en rollen in betrokken geweest bij het managen van projecten. Hierbij gaat het over technische projecten, meest in de petrochemie en veelal ook over implementatietrajecten en programma’s die al dan niet projectmatig zijn aangevlogen. De eerste tip ging over het (h)erkennen van een project. Zeker bij wat ik noem de softe projecten is het niet altijd zo dat projecten herkend worden binnen organisaties waarmee vaak eindeloos veel resources en tijd verspild worden zonder dat een formele (of informele) opdrachtgever hier om vraagt. Daarom 5 tips voor Softe Projectmanagers, in deze blog tip 2.

Als een project eenmaal (h)erkend is, is mijn ervaring dat het nog niet altijd evident is dat het ook projectmatig wordt aangevlogen. Wat ik vaak zie is dat na het herkennen van een project de uitvoering leidt tot het vormen van praatgroepjes. En waar alle goede intenties soms nog worden vastgelegd in notulen en mogelijk zelfs een actielijst, raakt de projectmatige benadering daarbij op de achtergrond. De scope wordt minder helder of niet begrensd, afspraken over gerichte inzet, planning en te maken kosten raken op de achtergrond. Zeker bij ICT gerelateerde projecten en implementatietrajecten zie je dat het enthousiasme van projectteams leidt tot een snel veranderende scope, telkens nieuwe wensen en het vervagen van de doelstelling van het project. Langzaam maar zeker zijn we met zijn allen iets anders aan het doen…. Mijn tip: werk planmatig.

In de loop der jaren ben ik vanuit verschillende posities en rollen in betrokken geweest bij het managen van projecten. Hierbij gaat het over technische projecten, meest in de petrochemie en veelal ook over implementatietrajecten en programma’s die al dan niet projectmatig zijn aangevlogen. Projectmanagement intrigeert mij. Reeds in de tijd van de Egyptenaren en de Maya’s moet er een vorm van projectmanagement geweest zijn. Want niet alleen technisch zijn de piramides en verborgen steden een hoogstandje voor die tijd, er moet ook tijddruk op hebben gestaan en de kosten zullen enorm geweest zijn.

Ik ga er zomaar van uit dat er kwaliteitseisen waren en dat niet iedere architect zonder uitgebreide screening was gekwalificeerd. En zo zullen er nog veel meer processen beheerst zijn, denk aan inzet van mensen, leiderschap, logistiek, leveranciers, etc. Projectmanagement is dus niet alleen van nu, maar wat relatief nieuw is, is dat ze methodisch omschreven wordt en dat daarin steeds meer verschillende aanpakken te herkennen zijn.

“Wij nemen kennis van de bevindingen van de ADR en nemen de handelingsperspectieven ter harte bij het verder bouwen aan een cultuur gericht op samenwerking vanuit een brede blik op het totaal. De gevonden ongeschreven regels geven daarbij taal voor het goede gesprek (de dialoog) met leidinggevenden en medewerkers. Hierbij zal blijvend aandacht zijn voor het begrijpen, begrip en vertrouwen.” Reactie management Belastingdienst op het zojuist verschenen onderzoeksrapport van de Auditdienst Rijk (ADR) met de titel ‘Ongeschreven Regels’.

“Ik ben tot de conclusie gekomen dat een evenredig grote inspanning nodig is op het gedrag en handelen van medewerkers bij de Belastingdienst. Dat vraagt om een extra stap. Kernbegrippen als openheid, resultaat, samenwerken en integriteit moeten onderdeel uit gaan maken van het gesprek tussen leidinggevende en medewerker.” Reactie staatssecretaris Menno Snel op het ADR-onderzoeksrapport ‘Ongeschreven regels’.

“De analyse van de uitspraken laat zien dat er binnen het ministerie verschillende ‘werelden’ te onderscheiden zijn; er bestaat volgens de geïnterviewden een beperkt vertrouwen tussen de werelden: het Kerndepartement, DG BD Concernstaf en DB BD Uitvoering. Het gezamenlijk belang is volgens hen uit beeld geraakt.” De auditors van de Auditdienst Rijk in hun ADR-onderzoeksrapport ‘Ongeschreven regels’.

“In Nederland hebben we het beeld dat de man hoofdkostwinner is en dat de vrouw er maar een beetje bij hobbyt. Dat wordt ook algemeen geaccepteerd.” Dit lijkt de meest pijnlijke conclusie uit het deze week gepubliceerde rapport ‘Beloningsverschillen M/V aan Tilburg University’.

Dat vrouwen niet kunnen onderhandelen over hun beloning is hier, gelukkig, achterhaald. Maar het feit dat een vrouw binnen TiU gemiddeld (NB; het bedrag kan oplopen tot € 372/mnd) € 175/mnd minder ontvangt dan een mannelijke collega in een gelijkwaardige functie, wordt veroorzaakt omdat de perceptie aan de andere kant van de onderhandelingstafel is dat een vrouw hobbyt en een man werkt. En voor werk betaal je tenslotte meer dan voor een hobby…..

Pijnlijk. Laten nu ook deze week Jack Zenger en Joseph Folkman komen met resultaten uit onderzoek naar de verschillen in leiderschapsvaardigheden tussen mannen en vrouwen. Conclusie van de onderzoekers: “Vrouwen scoren hoger dan mannen in de meeste leiderschapsvaardigheden.” Je vraagt je dan toch af: is leidinggeven nu werk of kan het ook een hobby zijn?

“Flessen champagne, een bezoek aan een exclusieve nachtclub en een lunch van £500. Het is een greep uit de lijst van traktaties van Deutsche Bank aan medewerkers van woningcorporatie Vestia.”  Momenteel loopt in London de rechtszaak aangespannen door Vestia tegen Deutsche Bank. Het dagelijks verslag dat Het Financieele Dagblad daarvan doet levert interessante info op bijv. een antwoord op de vraag ‘wat zijn de gevolgen van witte boorden criminaliteit?’.

Ter herinnering: de Vestia-affaire (volg de link voor een synopsis) betreft de sociale woningcorporatie Vestia die in 2012 fors in de problemen kwam, bijna faillissement, omdat men risicovol handelde in rentederivaten. Op dat moment stond het verlies daarop op € 2 miljard. Meerdere betrokkenen, niet alleen Deutsche Bank maar ook andere banken, tussenpersonen en verantwoordelijken binnen Vestia hadden vooraf hun zakken ruimschoots, iedere betrokkene meerdere miljoenen, gevuld. Dit kun je classificeren als: ‘witte boorden criminaliteit ofwel fraude, verduistering, omkoping en het witwassen van geld toegepast door m.n. mannen op verantwoordelijke posities’. Bron van dit citaat: White-Collar Crime, een serie artikelen die verschijnt in de nieuwste Harvard Business Review.

“Geen organisatie is belangrijker dan de mensen die het dient of de missie die het nastreeft, en dat iedereen binnen de organisatie wordt beoordeeld op hun daden, niet op hun woorden.”

Aan dit, enigszins aangepaste, citaat van de Britse Charity Commission, dacht ik op het moment dat ik het zojuist door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat gepubliceerde rapport “BIT-advies over het programma Kern Gezond bij de Kamer van Koophandel” las. Opnieuw blijkt een IT project giga uit de hand te lopen. Overheid en semi-Overheid vergeten steeds dat zij hun, exorbitante, uitgaven doen met gemeenschapsgelden: “Er is geen relatie tussen de besteding van middelen en het behalen van resultaat. Inmiddels is € 15,5 miljoen uitgegeven, de maandelijkse besteding is momenteel ongeveer € 800.000. ‘Kern Gezond’ heeft voor dit bedrag nog nauwelijks geaccepteerde software opgeleverd die bijdraagt aan de hoofddoelen van het programma. “aldus de onderzoekers van het Bureau ICT toeslag.

D-Day, 06 juni 1944, tussen de 150.000 mannen die op de stranden van Normandië landen bevindt zich één vrouw: de legendarische journaliste Martha Gellhorn. Nu, 75 jaar later, is het opnieuw D-Day en dat niet voor één vrouw maar voor miljoenen vrouwen. ‘D-Day’, niet omdat het hier vandaag oorlog is maar omdat banen die m.n. door vrouwen worden ingevuld, worden bedreigd door de gevolgen van kunstmatige intelligentie in dit ‘tijdperk van automatisering’.

“Tussen de 40 en 160 miljoen vrouwen over de hele wereld dienen voor 2030 over te stappen naar een ander beroep, vaak naar hoger opgeleide functies.” Dat concludeert het McKinsey Global Institute (MGI) na onderzoek over de invloed van het ‘tijdperk van automatisering’ op de huidige banen. Vervolgens worden er conclusies getrokken die m.n. ingaan op banen die momenteel voor een belangrijk deel door vrouwen worden ingevuld.  Het rapport is getiteld: “The future of Women at Work: Transitions in the age of automation.”