Willem Scheepers

Of het nu de hoofddirectie van NOS Sport is, de directie van Pakhuis De Zwijger, de voor het Groningen drama verantwoordelijke ambtenaren, politici, commerciële partijen, ook recent falen van leiderschap laat nog eens zien dat verantwoordelijkheid nemen en zelfs excuses maken niet in het DNA van onze Nederlandse cultuur zit. Als er überhaupt al excuses worden aangeboden dan gebeurt dat pas na druk van buitenaf.

Argumenten om geen excuses aan te bieden variëren van ‘trial by media‘, ‘vroeger kon dit wel’, ‘ik ben/wij zijn ook slachtoffer’! Zelfs als later zou blijken dat jouw persoonlijke invloed op het drama beperkt was, dan nog is het aan te raden om maar direct je begrip te tonen met de mogelijke slachtoffers door iig aan hen je excuses aan te bieden: je was tenslotte (eind)verantwoordelijk. Door dat na te laten maak je voor de slachtoffers het persoonlijk drama ‘alleen maar’ groter.

De Groningen catastrofe “is een verhaal van twee werelden. De ene wereld is de wereld van beleidsmakers, politici, regelgevers, uitvoerders, commerciële bedrijven en toezichthouders. Die wereld bestaat uit processen en procedures, uit wetten, regels, protocollen en afspraken, uit begrotingen en winst- en verliesrekeningen. De andere wereld bestaat uit de bewoners van Groningen, met zorgen over bodemdaling, aardbevingen en veiligheid, en met rompslomp, schade en gezondheidseffecten. (….)

De grote focus op de gasbaten en de angst om vastgelegde afspraken over de heel gunstige verdeling daarvan te verliezen, heeft echter in de hand gewerkt dat andere belangen – zoals
het garanderen van veiligheid, beschermen van eigendom en opkomen voor gezondheid en welzijn van burgers – onvoldoende meegewogen werden in de besluitvorming.”

Daan: ‘Je voelt het gewoon trillen, ik zag hele muren bewegen.’, Fleur: ‘Dit is toch niet heel erg leuk.’. Groningse kinderen in het Jeugdjournaal.

Sinds de introductie op 11/30, een connotatie die misschien zo relevant wordt als bijv. 9/11, roept ChatGPT zowel enthousiasme als controverse op. De rode draad is vaak onbekendheid, onbekendheid met de mogelijkheden maar ook met de beperkingen en vooral onbekend zijn met de giga ontwikkeling momenteel binnen en met kunstmatige intelligentie of AI, waarvan het taalmodel ChatGPT nog maar een beperkt deel is*.

Zo kwam ik deze week een advies tegen voor het onderwijs om studenten ChatGPT niet te laten gebruiken, vervolgens een enquête waaruit bleek dat een overgrote meerderheid van mening is dat ChatGPT geen bedreiging vormt voor tekstschrijvers, daarna een artikel in Het FD dat het hoog tijd wordt voor wet- en regelgeving op dit thema én een evaluatie van een training verzorgd door een menselijke trainer waarbij de reactie was: ‘geldverspilling’. Het lijkt hiermee opnieuw tijd voor aandacht voor verandermanagement.

‘Je probeert een internetsite te openen die is geblokkeerd’, ‘De Overheid over 20 jaar, worden beleidsadviezen dan geschreven door tools als ChatGPT?’, ‘Onze conclusie is, dat HR-adviseurs (voorlopig) nog opgelucht kunnen ademhalen.’

Intussen investeert Microsoft miljarden in ChatGPT en reorganiseert BigTech om plaats te maken voor AI maar sluiten in ons land steeds meer organisaties, w.o. overheid en banken, de toegang tot ChatGPT af voor hun medewerkers. De Overheid is bereid hierop nog 20 jaar te wachten en verwachten HR adviseurs dat AI voorlopig geen invloed heeft op hun functioneren. De dialoog deze week is opnieuw duidelijk voor mij: ‘ChatGPT not on my watch!’ ofwel ‘niet zo lang ik hier ben!’.

Deze positie van m.n. eindverantwoordelijken zegt opnieuw ‘iets’ over de manier waarop wij Nederlanders aankijken tegen veranderingen die noodzakelijk  zijn voor organisaties, zo geeft FORD deze week aan met deze transitie miljarden te kunnen besparen, en voor de samenleving, nog te langzaam dringt het besef door dat personeelstekorten nu toch echt structureel zijn. Daarmee is ChatGPT een interessante testcase.

Mariette Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag, heeft heel veel vrouwen gesproken die te maken hebben gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wat valt op? #Nieuwsuur pic.twitter.com/u2gDaQYUsQ

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) January 14, 2023

“Ik denk dat mensen daar toch met de pet naar toe gaan zwaaien. Ze blijven het toch wel doen.”, “Ze vertellen daar waarschijnlijk dat je hiermee moet kappen. maar ik denk niet dat dit doordringt.” Jongeren reageren bij het NOS journaal op de publicatie van het ‘Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld‘ waarin o.m. wordt aangedrongen trainingen aan te bieden om in organisaties en samenleving tot het gewenste gedrag te kunnen komen.

Later die avond bij Nieuwsuur vraagt Mariëlle Tweebeeke: “Moeten mannen opgevoed worden hoe ze met vrouwen om moeten gaan?” Regeringscommissaris Mariëtte Hamer: “In zekere zin: ja.” Ik deel hun mening zoals in ‘Over de impact van ouders op organisatiecultuur‘.

Als mens hebben wij de neiging om ons veel meer te laten leiden door negatieve gedachten en gebeurtenissen. De meeste mensen staan er niet eens bij stil, het is een normale levenswijze geworden. De medische psychologie laat zien dat de meesten van ons minstens drie positieve gedachten per dag hebben. Daar tegenover staat dat we waarschijnlijk zes keer zoveel negatieve gedachten hebben. Hierdoor staan we vaker stil bij onze fouten, dan dat we trots zijn op onze successen. En dat is het niet alleen … deze negatieve gedachten zorgen ervoor dat we niet in actie komen en vaak niet meer doen wat we écht belangrijk vinden. Dat is best jammer toch? ….. Goed nieuws! Hier kun je zelf iets in veranderen door oplossingsgericht te denken en te werken.

Een jaar van entries sluit je op een passende manier af met een jaaroverzicht. Deze keer zijn het er 2: 1 overzicht met de Top 10 meest bezochte/gelezen entries die hier dit jaar 2022 zijn geplaatst. En een Top 10 overzicht 2005 – 2021 uit het totaal van hier geplaatste entries. Incl. de entries 2022  zijn dat er 2.499. Beide Top 10’s laten je zien wat er dit jaar ‘leefde’ aan managementtrends.

Op No. 1 in de Top 2022 staat Best Corpslid: wie is je vader? Wie is je moeder? Over de impact van ouders op organisatiecultuur. Een entry geplaatst in juli van dit jaar n.a.v. de denigrerende, discriminerende, seksistische uitspraken, door mannelijke corpsleden tegenover hun vrouwelijk medestudenten. Niet veel later zou blijken dat het (zeker) niet alleen studenten zijn die anderen ‘lastigvallen’ (sic) met hun denigrerende, discriminerende, seksistische uitspraken.

Vermeldenswaard is zeker de bijdrage van gastcolumnist Madhu Mathoera op No. 5 in de Top 10 2022 met Hoe inclusief vergader jij? Inclusief vergaderen verhoogt productiviteit en creativiteit.

“We hebben een model getraind met de naam ChatGPT dat op een prettige manier communiceert. Het dialoogformaat stelt ChatGPT in staat vervolgvragen te beantwoorden, fouten toe te geven, onjuiste uitgangspunten te ontwijken en ongepaste verzoeken af te wijzen. ChatGPT is een zustermodel van InstructGPT, dat is getraind om een instructie in een prompt op te volgen en een gedetailleerd antwoord te geven.” aldus OpenAI.

OpenAI is onderzoeks- en implementatiebedrijf gericht op kunstmatige intelligentie. OpenAI’s missie is ‘ervoor te zorgen dat kunstmatige algemene intelligentie de hele mensheid ten goede komt’. Op 30 november is de chatfunctie ChatGPT-3 beschikbaar gesteld, een taalprogramma dat het voor o.m. schrijvers, adviseurs, studenten e.a. een stuk eenvoudiger maakt hun werk te doen.

Beiden vertrekken nog voordat er een onderzoek plaatsvindt naar dat wat er nu daadwerkelijk is gebeurd in de tijd dat zij leidinggaven aan hun teams. Niet verstandig, zoals we eerder lazen kun je een crisis het best recht in de ogen kijken, maar ook dat past bij een leidinggevende die een dwingende leiderschapsstijl hanteert: ontwijken, zelfs vluchten als het spannend wordt.

Als je de berichten leest die tot nu zijn verschenen over zowel Khadija Arib als over Matthijs van Nieuwkerk dan kun je jezelf ook afvragen hoe het kan dat beiden met een op het eerste oog dwingende leiderschapsstijl zo lang zo succesvol waren?

Omdat er, vermoed ik*, op meerdere werkplekken sprake is van een dwingende leiderschapsstijl, terwijl het team dat of de organisatie die door deze leidinggevenden worden aangestuurd tegelijkertijd zéér succesvol kunnen zijn, ga ik hier op zoek naar het antwoord op die vraag: wat maakt een dwingende leider succesvol? 

Vriend en vijand vallen over elkaar heen nu Elon Musk ook Twitter heeft toegevoegd aan zijn ondernemingen Tesla, Space X, Starlink, Neuralink en the Boring Company. Confusion and Frustration Reign, stelt de New York Times. Musk’s stijl van ondernemen en managen week sowieso al af van dat wat als ‘normaal’ werd gezien, en nu opnieuw. Musk is in zijn strategie zeer zeker geen ‘piggyback rider‘.

Inmiddels kun je niet meer voorbij aan zijn invloed op de wereldwijde samenleving en dan m.n. op infrastructuur in bijna al zijn vormen.