Betere banen creëren in een tijdperk van Intelligente machines

In tweeënhalf jaar tijd zijn autonome voertuigen, robotica en kunstmatige intelligentie er opmerkelijk snel op vooruitgegaan. Maar de wereld is daarmee niet veranderd, op zijn kop gezet door automatisering en disruptieve technologieën, net zo min als de arbeidsmarkt. Ondanks enorm investeringen zijn de technologische deadlines opgeschoven, als onderdeel van een normale evolutie, terwijl ademloos gevolgde beloften veranderen in proeftuinen, in bedrijfsplannen en (te) vroege implementaties - allemaal het ijverige, zij het het prozaïsche werk om echte technologieën te laten werken in een echte omgeving, dat om te voldoen aan de eisen van hardnekkige/eigenwijze klanten en managers.

Maar als ons onderzoek de dystopische visie van robots die arbeiders van fabrieksvloeren laten verdwijnen of kunstmatige intelligentie die menselijke expertise en oordeelsvorming overbodig maakt niet bevestigde, maakte het onderzoek wel iets duidelijk dat even schadelijk is: midden in een technologisch ecosysteem dat een stijgende productiviteit oplevert en een economie die veel banen oplevert (tenminste tot de COVID-19-crisis), vonden we een arbeidsmarkt waarin de vruchten ongelijk verdeeld zijn, vruchten leidend naar de top van de organisaties en de top van de samenleving zodat de meerderheid van de medewerkers maar een heel klein beetje proeft van een enorme oogst.

Voorgaande is de inleiding van een interessant/relevant rapport van MIT's Work of the Future Task Force getiteld 'Building Better Jobs in an Age of Intelligent Machines', een tijd van disruptieve technologieën. "In this context, MIT President L. Rafael Reif commissioned the MIT Task Force on the Work of the Future in the spring of 2018. He tasked us with understanding the relationships between emerging technologies and work, to help shape public discourse around realistic expectations of technology, and to explore strategies to enable a future of shared prosperity." Opent het uitgebreide rapport dat ten grondslag ligt aan grondig onderzoek. Een onderzoek dat (om hier 'snel door de bocht te gaan') concludeert, en vervolgens beleidmakers in zowel publieke als private sector adviseert:

1. investeer in, en innoveer, de opleiding en ontwikkeling van medewerkers;
2. verbeter de kwaliteit van werk;
3. geef innovatie vorm en breidt de mogelijkheden uit.

Toelichting:

Policy Area One: Invest And Innovate In Skills And Training (ik zou zeggen: 'daar is ie weer')

Technologische innovatie vereist dat je medewerkers beschikken over sterke basisvaardigheden en gespecialiseerde training. Het huidige systeem voor zowel het opleiden van nieuwkomers in het personeelsbestand als degenen die momenteel werkzaam zijn maar ook de 'ontheemden' (NB; degenen die eigenlijk niet meer passen in hun functie, achterop raken door een gebrek aan kennis en vaardigheden), is versnipperd en ongelijk in kwaliteit. Het biedt echter wel flexibiliteit waardoor medewerkers op verschillende momenten in hun loopbaan in en uit het systeem van opleiden en ontwikkelen kunnen stappen.

Talrijke publieke, particuliere en non-profit opleidingsinitiatieven bestaan in het hele land, wereldwijd zelfs, hoewel in de praktijk vaak blijkt dat deze initiatieven tot opleiden slechts min of meer minder succesvol zijn of ze zijn niet geëvalueerd (hoezo succesvol een 'Leven Lang Ontwikkelen'?). Opleidingen die bewezen succesvol  zijn op basis van een grondige evaluatie, dienen te worden opgeschaald om veel meer medewerkers te kunnen bedienen. Nieuwe technologie, inclusief online instructies, op basis van kunstmatige intelligentie geleide leersystemen en virtual reality-tools, bieden innovatieve manieren om te opleidingen toegankelijker, betaalbaarder en boeiender te maken voor studenten, medewerkers en werkzoekenden in alle stadia van de levenscyclus.

Policy Area Two: Improve Job Quality.

Een fors aandeel van de werkgelegenheid bestaat nog steeds uit traditioneel laagbetaalde servicetaken zoals schoonmaak en terreinbeheer, foodservice, beveiliging, entertainment, recreatie en thuiszorg. Daarnaast kennen wij ook nog het specifieke systeem van flexwerk. Met de opkomst van nieuwe technologieën staan deze functies onderdruk. Het break even punt mens/robot nadert (ook) in rap tempo.

De tweede prioriteit dient dan ook te zijn de positie van medewerkers/werknemers te verbeteren door de arbeidswetgeving te versterken, de werkloosheidsverzekering te vernieuwen (universeel basis inkomen?), de ongelijkheid in beloning af te schaffen en verschillen in inkomen/vermogen tussen een (kleine) populatie die profiteert van deze disruptie en een (grote) populatie die niet tot nauwelijks profiteert, tegen te gaan.

Policy Area Three: Expand and Shape Innovation.

Innovatie is de sleutel tot het creëren van banen en welvaart, en het aangaan van toenemende concurrentie-uitdagingen vanuit het buitenland. (ook) Ons land dient zich te committeren aan een gerichte innovatieagenda en tegelijkertijd het creëren van sociale voordelen en de continue deelname van medewerkers aan arbeid in plaats van hen te vervangen. Innovatie dient te worden ingezet ten voordele van alle belanghebbenden. Ervaring heeft inmiddels aangetoond dat het stimuleren van innovatie waardevol is bij het genereren van economische groei, het versterken van onderwijsgebieden en uitmuntend onderzoek en het creëren van nieuw mogelijkheden van werk en banen.

De onderzoekers van MIT's TFoW concluderen:

"De 21e eeuw zal een opkomst van nieuwe technologieën laten zien, waarvan sommige die nu in opkomst zijn en waarvan sommige ons zullen verrassen. Als die technologieën echter worden ingezet in de huidige arbeidsinstellingen, arbeid zoals dat was ontworpen voor de vorige 20e eeuw, dan zullen we de bekende resultaten zien: stagnatie in zowel ontwikkeling als kansen voor de meerderheid van de beroepsbevolking, vergezeld van enorme beloningen voor een gelukkige minderheid."

Idd, tijd voor Actie! Of hadden we dit al niet veel eerder dienen op te pakken?

Willem E.A.J. Scheepers, docent en organisatie ontwikkelaar Strategisch Human Resources (en Robotica) Management resp. auteur van het zojuist verschenen boek Managen en Leiden Pre-Corona, over Leren (en Afleren).