Op dinsdag 2 november vond de boekuitreiking plaats van ‘Omarm de chaos’ van Jan Rotmans bij BREiNN (Breman Innovatie) in Zwolle. Ondergetekende had het voorrecht om – na het verzoek van Rotmans om te recenseren- door de PDF van het boek te kunnen bladeren. Op 2 november kreeg ik het boek van de schrijver himself.

Toen ik het boek overhandigd kreeg, zei ik tegen Rotmans “misschien een moment om je af te vragen of dit boek je laatste boek is. The best way to remain a winner is to win once en never play again”. En ja, dit boek is een meesterwerk, zijn ‘magnum opus’.

Het boek van Merel van Vroonhoven is een feest der herkenning. Al jaren schrijf ik over trends en ontwikkelingen op het gebied van leiderschap en economie. Het verhaal van ‘de Stap’ sluit hier naadloos bij aan. Het is meer dan een dagboek. Ik heb het gelezen als een leiderschapsroman en een spannend reisverslag door de wereld van de top van het bedrijfsleven en door het avontuur in Aleppo.

‘De Stap’ laat zien dat bedrijven die het alleen gaat om geld verdienen geen bestaansrecht hebben. Dat is de essentie van en rode draad in ‘De Stap’ en de reden waarom ik dit boek van harte aanbeveel. Bedrijven en organisaties die niet aan de slag gaan met nieuw leiderschap komen in zwaar weer, vooral omdat ze geen aantrekkelijke partij meer zijn voor medewerkers of medewerkers die (bijvoorbeeld door COVID 19) hebben gekozen voor een ander beroep.

Ondergetekende meldde eind juni dat hij met ingang van 1 juli 2021 geen tijd meer zou stoppen in LinkedIn en in Twitter. Op Facebook zette ik er bij “Tijd voor muziek & boeken”. Met boeken bedoelde ik nu eens geen boeken over leiderschap en dienstverlening, maar (om een paar rubrieken te noemen) romans, biografieën, detectives, spionageverhalen en boeken over reizen in het algemeen en in het bijzonder over de Camino. Verder boeken over religie en koken.

Doordat ik meer dan 100 boeken heb gerecenseerd weten de schrijvers van boeken over leiderschap mij nog wel te vinden. Ik heb echter het hoofdstuk “boeken” dicht gedaan omdat ik mijn laatste boek exclusief wil gebruiken voor de deelnemers aan mijn masterclasses, workshops, studiedagen, mijn inleidingen en bij de Rijnlandse studiedag.

Tijdens een Master Class Persoonlijk Leiderschap, begin 2020, bespraken we het essay ‘Het Water Komt‘ van Rutger Bregman. De vraag was: wat mag het kosten, niet alleen in geld, om ons te beschermen tegen het water? In de dialoog die volgde reageerde één van de studenten, een medewerker van het Zeeuws waterschap: ‘We zijn bereid Zeeland op te geven.’…. Hilariteit alom. Voor mij was dat antwoord, zeker ‘in het licht van’ deze MC, toch meer serieus en mijn vraag was dan ook ‘Is dit een Freudiaanse verspreking?’ (NB; ‘Een freudiaanse verspreking onthult onbedoeld wat, wellicht onbewust of ontkend, belangrijk is in de geest van de spreker, wat hij wenst en wat hem bezighoudt’).

Zeeland is een mooie provincie met sympathieke mensen. In een vorige carrière heb ik er 7 jaar gewoond en werden er onze 2 oudste dochters geboren; Zeeuwse meisjes idd. Zeeland kent ca. 383.000 inwoners en ca. 39.000 bedrijven. Zeeland beschikt over een wereldwijd uniek en imposant bouwwerk: de Deltawerken, voor nu ‘Deltawerken 1.0’ die een investering hebben gevraagd van ruim € 5 miljard. Ben je er nooit geweest dan is het een aanrader Deltapark Neeltje Jans te bezoeken, zeker nu het nog kan.

Fleur heeft haar baan opgezegd, Fleur vertrekt. Onmiddellijk na dit bericht boden eerst haar manager en vervolgens haar directeur Fleur een salarisverhoging aan. Fleur twijfelde even maar gaat toch per 01 november a.s. in dienst bij haar nieuwe werkgever. Fleur is na 7 jaar op zoek naar een nieuwe uitdaging en er is aanbod genoeg.

03 januari 2018 zag ik bij het NOS journaal Erik. Erik zei tegen de journalist: “Op Linkedin krijg ik heel erg veel verzoeken, vooral van recruiters. Ik word helemaal gek gegooid met al die berichtjes. Maar ik zit hier op m’n plek, ik heb het naar mijn zin bij dit bedrijf.” Erik heeft een functie waar naar toen maar ook nu veel vraag is. Vooraf aan dit bericht heb ik op LI nog even gekeken maar Erik zit nog steeds op z’n plek, is bij zijn huidige werkgever nog steeds niet weg, waarschijnlijk heeft Erik nu al voldoende uitdaging.

Als je in de 2e helft van je loopbaan zit en je hebt in recente decennia met regelmaat het glazen plafond geprobeerd te doorbreken zonder dat het brak, zonder dat er maar een barst in verscheen, kan ik me voorstellen dat voor het restant van je carrière een vrouwenquotum op een goed moment komt. Behoor je echter tot een jongere generatie vrouwen dan vraag ik me af of het vrouwenquotum wel zo ideaal is voor een carrière die nog enige tijd gaat duren. Onze dochters raad ik iig niet aan in te gaan op een voorstel van een nieuwe uitdaging bij een werkgever die daarvoor in 1e instantie het wettelijk quotum hanteert.

Op het moment dat ik het bericht las in Het FD ‘Vrouwenquotum voor raden van commissarissen van grote bedrijven‘ dacht ik aan 2 recente berichten: in het NRC ‘Is hier bij defensie nog wel plek voor mánnen?’ resp. (opnieuw) in Het FD ‘We moeten wennen aan een ‘hele grote mevrouw’ als Sigrid Kaag.’

De opmerking van de (niet alleen witte) mannelijke cadetten is terecht want: als je een groep bevoorrecht is het gevolg dat je een andere groep benadeelt. Als je ziet/leest wat er allemaal over Sigrid Kaag wordt uitgestort, dan lijkt de Top voor een vrouw, maar ook voor iemand uit een ondervertegenwoordigde groep ‘a Hell of a Job‘.

Niet alleen niet (kunnen) luisteren zien ze als een ‘blinde vlek’, ook vinden eindverantwoordelijken zelf dat ze te zacht zijn voor hun medewerkers, dat ze een gebrek tonen aan empathie, dat ze te weinig tijd steken in het onderhouden van relaties, dat ze onvoldoende feedback geven, dat ze zwak presteren in hun communicatie. Als je maar de juiste vragen stelt, krijg je interessante antwoorden. Overigens, 88% van de CEO’s/eindverantwoordelijken die meededen aan dit onderzoek van Egon Zehnder (EZ) waren mannen. Wellicht ken je de, vaak van vrouwen gehoorde, opmerking tegen mannen: ‘Je hoort het wel, maar je luistert niet.’

Over de vrouwelijke CEO’s constateert het onderzoek: “Het is interessant om op te merken dat vrouwelijke CEO’s nadruk leggen op het verzamelen van feedback vanuit een breed scala aan bronnen, ook zien zij aanzienlijk meer kans dan hun mannelijke tegenhangers om advies  te vragen aan collega-CEO’s, mentoren en familieleden.”

“Werkt nu ongeveer één op de zeven werknemers in de zorg, over veertig jaar moet dat één op de drie werknemers zijn om in de zorgvraag te kunnen voorzien. Dit maakt de personele houdbaarheid tot een urgenter probleem dan de betaalbaarheid.” Als oplossing van dit probleem ziet de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) het in het buitenland werven van zorgmedewerkers. Dan kom je al snel terecht in Afrika: de gemiddelde leeftijd van de werknemers is daar 25, opleidingen in een aantal Afrikaanse landen worden steeds beter. Maar de vraag is of zij naar de EU, laat staan NL, willen komen; wat te denken van ‘iets’ als huisvesting?

40 jaar is lang, héél lang, ik maak dat waarschijnlijk niet meer mee of de wetenschap rondom gerontologie biedt mij levensvatbare opties. Dat gezegd vroeg ik me af, op het moment dat ik de berichtgeving rondom het WRR rapport ‘Kiezen voor houdbare zorg. Mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak‘ las: beschikt de Wetenschappelijk Raad over voldoende realiteitszin? Wat te denken bijvoorbeeld van een alternatief als technologische ontwikkelingen? Maar ook: wat te denken van nieuwe toetreders op de zorgmarkt? Want een interessante ‘markt’, dat blijft de Zorg de komende 40 jaar zeker.

In augustus introduceerde Facebook een nieuwe virtual reality-app voor werken op afstand, waarbij gebruikers van de Oculus Quest 2-headsets van het bedrijf vergaderingen kunnen houden als avatarversies van zichzelf. Tegelijkertijd meldde Mark Zuckerberg dat zijn sociale media organisatie zich binnen 5 jaar zal transformeren naar een metaverse company. Eenvoudig gezegd: op het beeldscherm zien we je avatar ipv jou in je, per vergissing, niet meest florissante ‘uitvoering’. Bron: Facebook launches VR remote work app, calling it a step to the ‘metaverse‘.

Op het moment dat ik dat las dacht ik aan de voorspelling die AliBaba oprichter Jack Ma deed in 2017 nl. dat binnen een periode van 30 jaar de best presterende CEO een robot zou kunnen zijn. Als je dan toch allemaal in een volledig virtuele omgeving opereert, waarom zou je baas dan nog een mens behoren te zijn? Jack Ma: ‘Dankzij kunstmatige intelligentie is deze CEO robot prima in staat bedrijven te runnen. Bovendien hebben ze geen pauzes of nachtrust nodig.’ Interessant….

“Wen er maar aan. Door vergrijzing, ontgroening en trage groei van de arbeidsproductiviteit is de krapte een structureel verschijnsel. Nederland heeft te weinig mensen voor te veel werk en dat blijft nog wel even zo.” Mathijs Bouman in Het FD: ‘Kost het banen?‘ 180821 “De personeelstekorten vertalen zich langzaam maar zeker in hogere cao-lonen. Voordat iedereen dat voorbeeld volgt, is het goed te bedenken dat de huidige gekte tijdelijk van aard is. (….) Dat neemt niet weg dat werkgevers de komende jaren rekening moeten houden met structurele schaarste. Vergrijzing beperkt én verschraalt het aanbod van personeel. De markt vraagt om vaardigheden die oudere werknemers niet hebben aangeleerd. Er moet veel meer gebeuren om werkenden voortdurend bij te spijkeren.” commentaar van/in Het FD ‘Krapte op de arbeidsmarkt gaat niet zomaar weg‘ 190821.

Analyses en commentaren zijn mooi zeker als het ‘kraakt en piept’ in nagenoeg alle sectoren: er zijn voor het eerst in 50 jr meer vacatures dan werklozen, een praktijkvoorbeeld is vaak beter op of z’n minst aansprekender. Zo’n voorbeeld levert ProRail.