Rubriek: Investors in People

Er is niet veel voor nodig om 2020 tot een uitzonderlijk jaar te benoemen; de Jerusalema challenge vat het op een bijzonder positieve manier samen. Wat oorspronkelijk de indruk gaf van een, ‘normale’, griepgolf, zet uiteindelijk wereldwijd zowel economie als samenleving ‘in vuur en vlam’. Naast ziekte, overlijden, ontslag, persoonlijke drama’s, bleek Covid-19 ook ontwikkelingen te versnellen die voor 2020 haast onmogelijk leken, althans zeker op de korte termijn en met de snelheid waarop het plaatsvond en nog steeds vindt. Dat blijkt ook uit de Top 5 meest gelezen ManPro entries 2020.

‘Te veel leidinggevenden zijn traag, inflexibel, hiërarchisch, reageren niet en zijn overdreven gericht op korte-termijnrendementen.‘ Deze No. 1 verscheen in februari. Hoewel MIT Sloan School of Management en Cognizant nog geen idee hadden wat de impact van de coronapandemie zou kunnen zijn, liep de vraagstelling van hun onderzoek al (ver) op de feiten vooruit: ‘‘In this VUCA world, great leaders are key to business success. But are our leaders fully aware of and prepared for what lies ahead?‘  Dat bleek niet zo te zijn.

‘Een competent leider is iemand die een positief effect heeft op zijn of haar team, ondergeschikten, volgers en de organisatie.’ Een competent leider dat is ‘iets’ wat ons aanspreekt, blijkbaar. Het is iig een citaat uit de entry die dit jaar op No. 1 staat als ‘meest gelezen ManPro entry 2019′. Het mag ook wel, zo’n competent leider want een ´incompetent leider leidt tot: ‘lage moraal, lage productiviteit, lage betrokkenheid, hoge burn-out, stress en angst.’ En stress, dat kost onze samenleving jaarlijks handenvol geld nl. ‘per werknemer omgerekend € 8.100 euro’. Zo blijkt uit de No. 2 entry.

No. 3 beschrijft een, voor veel medewerkers, bekende situatie: de organisatie beschikt over kernwaarden, gedragscodes, procedures e.d. m.b.t. ‘hoe te handelen’, toch zijn er mannen en vrouwen die deze richtlijnen nauwelijks serieus nemen en vervolgens ook niet-conform handelen c.q. dit allemaal overtreden. Die overtreders blijken dan m.n. ook nog eens leidinggevenden te zijn….. ‘Strategic alignment‘, daarover schreef ik een entry 4 jaar geleden en ‘plots’ staat deze bijdrage dit jaar op No. 4. Nu vermoed ik dat een opleider ‘strategic alignment’ in het curriculum opnam of consultants hebben alsnog een ‘gat in de markt’ ontdekt. (Oops)

Op No. 5 staat een entry geschreven door gastcolumnist Arend Profijt. Vanuit zijn ervaring schreef Arend een serie van 5 ‘Tips voor Projectmanagers’; zijn Tips zijn aangeslagen, da’s duidelijk.

Stress-gerelateerd ziekteverzuim leidde in 2017 tot 11 miljoen verzuimdagen en kostte werkgevers in totaal € 2,8 miljard, dat is per werknemer omgerekend € 8.100 euro. Meldt TNO deze week. In dezelfde periode besteedde een werkgever, volgens het CBS, ca. € 1.100 per werknemer aan opleiding en ontwikkeling; vandaar de titel.

TNO hanteert als definitie: “Werkstress is stress die, voor een groot deel, veroorzaakt wordt door factoren op het werk.”. TNO noemt als een belangrijke oorzaak ‘digital detox’. “Bijna de helft (47%) van de werknemers is vaak of altijd buiten werktijd bereikbaar, 60% maakt (bijna) altijd gebruik van de PC of smartphone voor communicatie en 28% van de werknemers ervaart informatie-overload: zij krijgen zo veel informatie dat zij dat niet meer kunnen verwerken.”  ‘Werkdruk’ wordt door TNO ook als oorzaak aangevoerd voor werkstress, daarentegen mogelijke ander oorzaken als ‘stijl van leidinggeven’ c.q. ‘organisatiecultuur’, nauwelijks; (toch) opvallend.

“Hij noemt het de uitdaging van de eeuw: hoe kan iedereen in het bedrijf mee binnen de ‘vierde industriële revolutie’, de verdere automatisering en robotisering? Bedrijven willen de concurrentiepositie behouden en innoveren. Eenvoudiger werk is makkelijk te automatiseren. Daarmee dreigt een grote groep medewerkers aan de zijlijn te komen staan. Die werknemers moeten worden bijgeschoold, of een ander vak gaan leren. ‘Maar dat is vaak ook een groep die meer moeite heeft met het volgen van onderwijs.'” ‘Hij’ is Willem van der Leegte jr, CEO van de VDL Groep, in gesprek met Het Financieele Dagblad.

VDL groep kent een omzet van €6 miljard en draait met 17.000 medewerkers prima. VDL Groep is al gestart met het investeren in hun medewerkers. Zo is er een klas opgericht voor lassen en voor mechatronica. Later volgt ook een eigen montageklas. “In 2018 zijn er al honderden mensen intern opgeleid”, zegt Van der Leegte in Het FD artikel Topman VDL: ‘Zolang er wordt gelachen, is er plek voor nieuwe dingen, zoals overnames’.

Feitelijk zijn de cijfers uit het onderzoek van het ADP Research Institute i.s.m. Harvard, 19.000 medewerkers wereldwijd, nog schokkender: als je medewerkers zichzelf géén deel voelen van het team dat je organisatie is c.q. vormt, dan bedraagt het percentage ‘niet volledig betrokkenen’ zelfs 98% (NB; 2% voelt zich dan ‘volledig betrokken’). Dan zijn er volgens Gallup onder je ‘niet volledig betrokken medewerkers’ ook nog enkele ‘actief niet betrokken medewerkers’: zij zijn niet alleen niet blij met hun werk c.q. hun werkgever, zij zijn ook nog eens druk bezig hun ontevredenheid aan iedereen te laten merken. Iedere dag ondermijnen zij daarmee het werk van hun collegae, hun organisatie. In 2013 bepaalde Gallup voor Nederland het percentage ‘actief niet betrokken medewerkers’ op 11%. (NB; de 5 niveaus zijn: actief niet betrokken, niet betrokken, betrokken, niet volledig betrokken, volledig betrokken)

Daarom: engagement, betrokkenheid van medewerkers, veel werkgevers zijn daarin geïnteresseerd maar de vraag is steeds: wat kun je vervolgens doen om die betrokkenheid te verhogen? Weinig, of zoals de onderzoekers van ADP/Harvard stellen: “We waarschuwen leidinggevenden bij het uitvoeren van dergelijke enquêtes: ze vertellen u misschien te weinig over uw medewerkers om daarop vervolgens gericht actie te kunnen ondernemen.” Het effectief meten van betrokkenheid is lastig, acties daarop uitvoeren nog lastiger.

“Ook in andere sectoren is een groeiend urgent tekort aan technisch geschoold personeel, zoals programmeurs, data analisten, AI experts, … willen we als NL concurrerend en innovatief blijven moet er iets gebeuren. TechniekPakt doet veel maar is niet voldoende.” twitterde ‘Constantijn14’ op 19 april n.a.v. een bericht in De Telegraaf: “Crisis bij Technologische Industrie vanwege Krapte.“.

‘Constantijn14‘, ‘Startup Envoy NL – Passionate about innovation – Director Digital Technology & Macro Strategy‘, is ook bekend als prins Constantijn, broer van onze koning.

‘Momenteel voer ik nog zelden een operatie uit. Daarbij voel ik mezelf zeker oncomfortabel want ik dreig het vak te verleren, ik weet nauwelijks nog hoe ik een mens opensnijd.’ In de docu ‘Do You Trust this Computer‘ zien we een chirurg die jaarlijks m.b.v. de DaVinci robot ca. 150 operaties verricht. Persoonlijk is hij héél tevreden met deze ‘ondersteuning’ maar de keerzijde van deze efficiëntie is dat hij daarmee zijn praktijkervaring verliest.

Je kan een diploma hebben als arts, als specialist in een ziekenhuis, maar dat betekent nog niet dat je daarmee ook over voldoende praktijkervaring beschikt c.q. blijft beschikken om vervolgens succesvol behandelingen te kunnen uitvoeren. Dat risico bestaat voor ervaren artsen als deze chirurg, maar vervolgens ook bij artsen in opleiding: bij wie kunnen zij nog praktijkervaring opdoen als de ‘specialist’ zelf niet eens meer weet wat handwerk is? 

Amelia kan een handleiding van 300 pagina’s in 30 seconden doornemen, 20 talen spreken en duizenden oproepen tegelijk verwerken. Amelia werkt op de online en telefonische helpdesks bij SEB, de Zweedse bank. Blond en blauwogig, ze heeft een zelfverzekerde houding die verzacht wordt door een lichtjes zelfbewuste glimlach. Amelia werkt ook in Londen voor de Borough of Enfield en in Zürich voor UBS; aldus The Wall Street Journal. Amelia is 24/7 beschikbaar. Om vrije dagen, vakantie e.d. vraagt ze niet. Agile is zij al ruim voldoende van zichzelf. Afwezigheid i.v.m. trainingen is niet nodig, je geeft haar ‘gewoon’ een update. Sterker nog: vanuit het principe van ‘machine leren’, ontwikkelt zij zichzelf. Vandaar: de financiële investering in Amelia wordt met de dag interessanter. Binnen afzienbare tijd communiceer jij (….), maar iig je klanten ook met Amelia c.s.

Op zich is het fenomeen van chatbots niet nieuw (NB: Amelia is méér dan een chatbot). Zo ‘sprak’ ik vorige week een chatbot van Bol.com die informeerde of ik tevreden was over een recente aankoop, De Bourgondiërs van Bart van Loo, waarom ik tevreden was en of ik het boek zou aanbevelen? Victoria’s Secret is één van de bedrijven die al meerdere jaren communiceert m.b.v. een interactive voice response systeem. Het systeem droeg voor hen duidelijk bij aan klantgerichtheid: de klant werd snel geholpen, Victoria’s Secret leverde het een (aanzienlijke) besparing op. Inmiddels is dat ivr systeem van Victoria’s Secret getransformeerd in PINK a messaging platform. Opvallend is dat nog lang niet alle bedrijven zichzelf bewust lijken te zijn van deze effectieve, efficiënte communicatie alternatieven, zoals bijv. de Belastingdienst dat niet is.

Voor De Nederlandse Bank is het momenteel ‘een constante zoektocht naar talent’, sterker nog: DNB jaagt (zelfs) op IT-talent. ‘Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS) en CNV Schoolleiders waarschuwen dat er behalve een lerarentekort ook een groeiend tekort aan schoolleiders is.’, meldt de NOS. Tegelijkertijd stelt Het FD: Werknemers zorginstelling Evean staken. Reden voor deze zorgmedewerkers om te staken: ‘Ze ervaren de werkdruk als hoog, als gevolg van een nijpend personeelstekort.’. Niet alleen voor DNB c.s., het is nu voor iedere werkgever ‘een constante zoektocht naar, zelfs jacht op, talent’, een jagersfestijn waarbij het verband met de organisatie strategie totaal uit het (jacht)beeld blijkt te zijn verdwenen.

Het meest aansprekende voorbeeld hiervan is de Belastingdienst. In minder dan anderhalf jaar dient de Belastingdienst nu 4.200 nieuwe werknemers te werven, daarom kiest men voor een megasnelle sollicitatieprocedure: Binnen drie uur een nieuwe baan. Het was deze zelfde werkgever die medio 2016 ca. 5.500 ‘overtollige’ werknemers liet vertrekken; hoezo Strategisch HRM? Hoezo een verband tussen beide acties, wegsturen en vervolgens opnieuw werven, met de organisatie strategie, anders dan druk van de Tweede Kamer om de Belastingdienst nu eindelijk eens op orde te krijgen! Dat gaat nog even duren.

Net zoals het nog ‘even’ gaat duren voordat je al dat nieuwe talent op een optimale manier hebt geïntroduceerd in je eigen organisatie.

“Binnen de organisatie ben ik verantwoordelijk voor de inkoop van kapitaalgoederen. Ga ik nu met een mannelijke collega, een eindgebruiker bijv., naar een potentieel leverancier, dan zal in eerste instantie mijn mannelijke collega als die verantwoordelijke worden gezien.”,  “Als ik bij een vergadering de enige vrouw ben, dan word ik door de mannen genegeerd tot dat ik een opmerking plaats of een vraag stel.”, “Wie wordt de eerste Nederlandse Jachtvliegster op de F-35?”. Reactie: “Het zou fijn zijn als er op capaciteiten werd geselecteerd, en niet op geslacht, huidskleur, geaardheid, geloofsovertuiging of allerlei andere irrelevante criteria?”