Don’t follow the leader

Er rijst steeds meer verzet tegen het poldermodel. Traag, onnodig dempend, nivellerend, en niet meer van deze tijd. Dat mag zo zijn, maar het poldermodel is in feite één van onze meest gewortelde tradities, zo betoogt Frits van Oostrom. En een traditie die resultaat oplevert. In termen van bijvoorbeeld waterbeheersing (watermanagement sinds ZKH WA zich er mee bezig houdt), maar zeker ook in termen van maatschappelijke cohesie. In een aardig artikel in het NRC laat Van Oostrom zien dat de kracht van Nederland is gelegen in het collectief, met als kroon het ‘collectief leiderschap’. Met andere woorden: er is geen een leider, maar er wordt collectief besloten. Dat noemen we tegenwoordig polderen. Dit in tegenstelling tot het wat simpele ‘follow the leader’ waarbij het ultieme weten en de ultieme macht is verenigd in een persoon.

Opvallend zijn de citaten die Van Oostrom gebruikt om zijn betoog te adstrueren. Geen Hollandse kost maar buitenlandse dis die de contrasten en latente breuklijnen haarscherp laten zien. Zo wordt Jared Diamond aangehaald die in zijn boek ‘Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed’ schrijft: ‘Een goed voorbeeld van een samenleving die erin slaagt dergelijke botsingen van belangen te beperken (Jared doelt op allerlei vormen van polarisatie die de eenheid ondermijnen – red.), is Nederland. De erkende onderlinge afhankelijkheid van alle segmenten van de Nederlandse samenleving (het poldermodel dus – red.) contrasteert met de huidige ontwikkelingen in de Verenigde Staten, waar rijke mensen zich in toenemende mate proberen af te zonderen van de rest van de maatschappij. Aan dat laatste ligt het verkeerde geloof ten grondslag dat de elite onberoerd kan blijven door de problemen van de samenleving om haar heen.’

Van Oostrom geeft overigens volmondig toe dat niet alles in de polder goudgerand is. Met name het, wat hij het ‘verkavelde onderwijssysteem’ noemt, leidt tot een snelkookpan waarin mensen veel te eenzijdig worden opgeleid. Gek genoeg is het Amerikaanse, van origine Europese onderwijssysteem veel liberaler en veel breder georiënteerd, en dat verklaart wellicht de onmiskenbare innovatie kracht van de Amerikaanse economie.

Een genuanceerd artikel, in de beste Hollandse poldertraditie!

(U kunt het hele artikel hier lezen. Op de website Slow Management vindt u meer poldermateriaal.)