Tag: Covid-19

Op het moment van publicatie bevinden we ons nog steeds in een coronacrisis. De, zoals het zich tot nu laat aanzien, voor ons land beperkte financieel economische gevolgen ‘zetten ons op het verkeerde been’*. Zo zijn internationale reismogelijkheden beperkt, is het voor iedereen wennen aan de coronamelder, delta- e.a. coronavarianten zijn ‘nog lang niet klaar met ons’ en, nog schrijnender: het grootste deel van de wereldbevolking is nog (lang) niet gevaccineerd; menselijk lijden.

In deze, alweer 15e , uitgave in de ManagementPro serie besteed ik aandacht aan dat ‘lijden’ en dan m.n., zoals de titel van de serie veronderstelt, vanuit het perspectief van management!

Opererend in een vluchtige, onzekere, complexe en vaak dubbelzinnig te verklaren (VUCA) omgeving is het voor veel organisaties lastig een organisatiestrategie te formuleren bestand tegen risico’s in, maar ook gericht op mogelijkheden en uitdagingen van de komende 5 – 10 jaar. Laat staan dat je in staat bent een strategie te formuleren die ‘generatie-overstijgend’ is. Een organisatiestrategie waarvan de basis, het kader nu wordt gelegd en waarvan je opvolgers tot in lengte van jaren plezier kunnen hebben, lang nadat jij ‘het tijdige met het eeuwige hebt verruild’. Zo’n ‘generatie-overstijgende’ strategie is exact één van de uitdagingen die de klimaatverandering ook met zich meebrengt.

“Op korte termijn een verwachte toename van wateroverlast. Toenemende trend in rivieroverstromingen. Verwachte toename van zware windstormen. Verwachte toename van hydrologische, agrarische en ecologische droogte o.i.v. opwarmingsniveaus in het midden van de eeuw. Stijging van de zeespiegel van 1 meter+ aan het einde van deze eeuw.” Dit zijn enkele, specifiek aan West Europa/Nederland gerelateerde, conclusies in het zojuist bij het International Panel of Climate Change (IPCC) verschenen Sixth Assessment Report.

Nu verwacht ik niet dat veel van de lezers van vandaag die zeespiegelstijging nog mee gaan maken (….), overstromingen en windstoten daarentegen wel; dat blijkt inmiddels jaarlijkse praktijk.

‘Thuiswerken is een blijvertje’, schrijft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vanochtend. Hun onderzoek laat zien dat werkgevers thuiswerken meer gaan faciliteren maar dat terugkeer op de werkplek ook wordt gewaardeerd. Daarnaast meldt Eén Vandaag “Maar 1 op de 10 thuiswerkers wil na corona weer helemaal naar kantoor.” Sociaal Cultureel Planbureau adviseert: “Werkgevers zouden met werknemers het gesprek aan kunnen gaan over hoe ze de positieve elementen van thuiswerken kunnen behouden en de zeggenschap van werknemers over werktijden en werkplek daar een belangrijke plaats in kunnen geven.” M.a.w.: samen op weg naar het hybride werken t.w. bedrijf/thuis eventueel i.c.m. mixed reality.

Ook al lopen de besmettingen o.i.v. Delta e.a. varianten opnieuw en in rap tempo op, lijkt de kans dat je medewerkers na een, meer of minder geslaagde, zomervakantie op enig moment terugkeren naar hun werkplek in redelijke mate aanwezig. Leid jij als hun leidinggevende dit proces of wordt het Lijden voor je medewerkers?

In plaats van vast te blijven houden aan het gedachtengoed van Milton Friedman, dat het enige doel van zakendoen is het maximaliseren van het rendement van de aandeelhouders*, dienen we het idee te omarmen dat het bedrijf alle belanghebbenden dient nl.: werknemers, klanten, leveranciers de gemeenschap, en ook de aandeelhouders. Op het moment dat activist en lobbyist Sywert van Lienden onder vuur ligt v.w.b. een mondkapjesaffaire, hij zou met deze handel een aanzienlijke winst t.l.v. de samenleving hebben gerealiseerd**, komt de Harvard Business Review met een nieuwe Big Idea: Getting Serious About Stakeholder Capitalism. Dat kan geen toeval zijn, denk ik dan.

Kapitalisme, deze aanpak ‘schuurde’ al enige tijd. Covid-19 laat zien dat er met farma gerelateerde producten, niet alleen vaccinaties, fors geld te verdienen is. Daarnaast zien we dat de wereldwijde verschillen tussen rijk en arm, welke continenten wel en welke continenten niet in staat zijn hun bevolking te beschermen tegen de gevolgen van de coronapandemie, letterlijk zichtbaar worden. Dat dan ook een systeemwijziging wenselijk, zelfs noodzakelijk, is mag duidelijk zijn. De vraag is ‘slechts’ hoe realistisch is dit? Maar eerst Milton Friedman, wat stelde hij nu feitelijk?

“Digitalisering is geen digitale saus over de bestaande werkelijkheid, maar een echte transformatie van allerlei activiteiten en processen. (….) Bedrijven moeten hun verdienmodel
opnieuw uitvinden, markten worden opgeschud door nieuwe typen spelers en wereldwijd actieve digitale platforms met een machtspositie kunnen de concurrentiemogelijkheden voor bedrijven belemmeren.” Zo opent de ‘update Nederlandse Digitaliseringsstrategie 2021‘.

In de recente verkiezingen waren toepassingen van robotica, kunstmatige intelligentie, machine leren e.d. nauwelijks thema’s (zie YT) toch neemt hun impact in rap tempo toe, zeker o.i.v. Covid-19. Dat maakt deze ‘digitaliseringsstrategie’ zowel interessant als relevant.

“Digitalisering is essentieel om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden.” stelt deze ‘update‘. Thema’s waaraan aandacht wordt besteed zijn: landbouw, zorg, onderwijs, onderzoek, ‘smart industry‘, MKB, energie, overheid, mobiliteit.

“Het bestuur vervult een duidelijke voorbeeldfunctie wat betreft de waarden van de instelling. We zien bijvoorbeeld dat het bestuur professionele ruimte biedt, initiatieven stimuleert, vertrouwen geeft, transparant communiceert en toegankelijk is.” Een week nadat docenten in de Hofvijver doken om tot een ‘Normaal Academisch Peil‘ te kunnen komen, publiceert de Onderwijsinspectie het rapport ‘De Staat van het Onderwijs’. N.a.v. dat rapport melden de media ‘Het Nederlandse onderwijs krijgt van de Onderwijsinspectie een dikke onvoldoende‘.

Dat alles is voor mij meer dan één reden om ook eens naar dat rapport te kijken. Is het allemaal ‘één grote ellende’ of valt er ook nog ‘iets’ positiefs te melden over het onderwijs? Vond er ook nog ‘zoiets’ als appreciative inquiry plaats? Voorgaand citaat komt iig ook uit het rapport ‘De Staat van het Onderwijs‘. Er zijn dus ook schoolbesturen die positieve ervaringen opleveren.

‘Digitalisering van het onderwijs kan een krachtig middel zijn om de onderwijskwaliteit te verhogen en leerling- en studentsucces te vergroten, maar is geen doel op zich. Bewuste inzet van digitale onderwijstechnologieën zoals virtual en augmented reality, learning analytics, en serious games maken onderwijs op maat en ervarend leren mogelijk. Dit kan helpen bij het meer betrekken van de student bij zijn of haar onderwijs en het verbeteren van diens leeropbrengsten. Taken als lesvoorbereiding en het nakijken van toetsen en tentamens kunnen (deels) door ICT worden overgenomen.’

‘Volstrekte onzin’, ‘wat een quatsch‘, ‘het is nu al om te janken’, ‘een onwerkelijk cynisme’, ‘bloody hell, mijn voorbereidingstijd is nu al meer dan verdubbeld’, ‘binnenkort een chip in de hersenen van de studenten’, ‘dat is wel de grootste onzin die ik vandaag gehoord heb’.

Het 1e citaat is afkomstig uit de zojuist verschenen ‘Ambtelijke verkenning beleidsopties voor groei n.a.v. motie Wiersma‘. Het 2e betreft een ‘bloemlezing’ van reacties op een tweet  geplaatst door Frans van Heest ‘Zou het werkelijk? Ambtenaren die een notitie schrijven voor de kabinetsformatie zeggen dat de werkdruk in het (hoger) onderwijs verlaagt kan worden door digitalisering. Zo is er minder lesvoorbereiding nodig.’ (NB; ook de correcties op ‘verlaagt’ laten zien dat het hier m.n. gaat om reacties van mensen werkzaam in het onderwijs).

“Wij zijn ervan overtuigd dat deze generatie jongeren een vitale rol zal spelen bij het herstel na de pandemie en de digitale economie. Wij zien dan ook veel redenen om optimistisch te zijn over hun toekomst.” Claire Valoti, VP International, van Snap Inc in het voorwoord van het zojuist bij OXFORD Economics verschenen rapport ‘De rol van Gen Z bij de vormgeving van de digitale economie’ n.a.v. het verzamelen van bewijs en het analyseren van trends in zes markten: Australië, Frankrijk, Duitsland, Nederland, het Verenigd Koninkrijk (VK) en de Verenigde Staten (VS).

Hoewel de directe gevolgen van de huidige pandemie niet positief zijn voor Gen Z, geboren tussen het midden van de jaren 1990 en 2010 en intussen ook bekend als ‘Generatie COVID’, of zelfs voor welke generatie dan ook, gaan we toch maar direct door met het goede nieuws uit dit onderzoek: tegen 2030 zal Gen Z  bijna een derde van het personeelsbestand uitmaken, hun inkomen zal de komende 10 jaar enorm stijgen, deze generatie wordt de motor van de consumentenbestedingen. De flexibiliteit, creativiteit en nieuwsgierigheid van m.n. deze generatie zal hier aan bijdragen. Maar deze mogelijkheden en kansen ontstaan vervolgens niet ‘zo maar’…..

“Leraren leren het meest van elkaar. Ze vinden elkaars ervaringen belangrijk voor het verbeteren van onderwijs. Deze ervaringen kunnen nog meer worden gevoed door (wetenschappelijke) kennis. In regionale kennishubs vinden daarom kennisverspreiding, vraagarticulatie en samen onderzoeken plaats in netwerken van scholen. Dergelijke kennishubs kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het versterken van regionale kennisecosystemen.” Concluderen ministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob n.a.v. het rapport ‘Omwille van Goed Onderwijs. Verkenning scenario’s kennisinfrastructuur onderwijs.’

‘In opdracht van het ministerie van OCW heeft de Galan Groep een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden om de kennisinfrastructuur voor het onderwijs te versterken.’ Knelpunten die de onderzoekers binnen het onderwijs tegenkwamen: – er is de nodige kennis, maar deze is vaak niet in overzichtelijke en bruikbare vorm voor het onderwijs (en het beleid) beschikbaar. – weinig onderlinge deling van kennis en weinig vertaling van lokale kennisopbouw via co-creatie naar generieke kennis; – beperkte onderzoeks- en evaluatiecultuur op scholen; – weinig aandacht voor sectoroverstijgende vraagstukken.

Voor mij is het meest zorgwekkend de ‘beperkte onderzoeks- en evaluatiecultuur op scholen’. Zo komen we natuurlijk nooit tot een samenleving van een ‘leven lang ontwikkelen‘ en dat i.c.m. de opkomst van EdTech…..

De zojuist bij het World Economic Forum verschenen speciale editie van het ‘Global Competitiveness Report 2020’ gaat in op het bepalen van prioriteiten voor herstel en opleving van economie en samenleving, en het creëren van bouwstenen voor een transformatie naar nieuwe economische systemen, systemen die doelstellingen v.w.b. productiviteit, mensen en planeet combineren. Een ambitieuze doelstelling vastgelegd in een interessant rapport.

Zoals vaker stelt het WEF vervolgens een ranglijst samen, deze keer v.w.b. ‘de manier waarop landen het beste in staat zijn om zich op de langere termijn te veranderen’ c.q. zich voor te bereiden. Ons land scoort een 4e plaats en daartoe lijken de reguliere media zich vanochtend te beperken. Da’s jammer, want je zou vervolgens kunnen denken ‘4e van 126 landen, mooi zo’ en het daarbij vervolgens laten. Maar het rapport biedt meer en het blijkt dat (ook) wij er nog lang niet zijn voor een duurzaam herstel na Covid-19 (of is het ‘tijdens’, want de gevolgen van de coronapandemie voor samenleving en economie lijken voorlopig nog niet uitgewerkt).