Tag: Strategie & Bestuur

‘Ik snap wel dat zo’n zorgrobot voor sommige mensen echt een hulp kan zijn. Maar ik vind dit om te janken.’, ‘De digimens in Tegenlicht klinkt als Metaverse en dat is nogal eng.’, ‘De digitale mens als maatje begrijpt je niet, want reageert volgens geprogrammeerde algoritmes.’, ‘Interessant item bij Tegenlicht over de ‘digital human’ in de Zorg. Heel vertrouwenwekkend ziet het er nog niet uit.’

De reacties op Twitter n.a.v. het Tegenlicht programma  ‘De Digimens’ waren, op z’n zachtst gezegd, niet allemaal positief. Op zichzelf is dit ook niet verrassend: zodra de mensheid met voor hen onverwachte veranderingen wordt geconfronteerd ontstaat er weerstand, zoals aan het begin van de 18e eeuw ‘luddites zich verzetten tegen industriële en technologische ontwikkelingen, of op z’n minst twijfel over ‘iets’ als een mobiele telefoon zoals Frans Bromet in 1998 constateerde: ‘Ik heb een gewone telefoon, waarom moet ik een mobiele telefoon hebben?’.

“Werkt nu ongeveer één op de zeven werknemers in de zorg, over veertig jaar moet dat één op de drie werknemers zijn om in de zorgvraag te kunnen voorzien. Dit maakt de personele houdbaarheid tot een urgenter probleem dan de betaalbaarheid.” Als oplossing van dit probleem ziet de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) het in het buitenland werven van zorgmedewerkers. Dan kom je al snel terecht in Afrika: de gemiddelde leeftijd van de werknemers is daar 25, opleidingen in een aantal Afrikaanse landen worden steeds beter. Maar de vraag is of zij naar de EU, laat staan NL, willen komen; wat te denken van ‘iets’ als huisvesting?

40 jaar is lang, héél lang, ik maak dat waarschijnlijk niet meer mee of de wetenschap rondom gerontologie biedt mij levensvatbare opties. Dat gezegd vroeg ik me af, op het moment dat ik de berichtgeving rondom het WRR rapport ‘Kiezen voor houdbare zorg. Mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak‘ las: beschikt de Wetenschappelijk Raad over voldoende realiteitszin? Wat te denken bijvoorbeeld van een alternatief als technologische ontwikkelingen? Maar ook: wat te denken van nieuwe toetreders op de zorgmarkt? Want een interessante ‘markt’, dat blijft de Zorg de komende 40 jaar zeker.

Op het moment van publicatie bevinden we ons nog steeds in een coronacrisis. De, zoals het zich tot nu laat aanzien, voor ons land beperkte financieel economische gevolgen ‘zetten ons op het verkeerde been’*. Zo zijn internationale reismogelijkheden beperkt, is het voor iedereen wennen aan de coronamelder, delta- e.a. coronavarianten zijn ‘nog lang niet klaar met ons’ en, nog schrijnender: het grootste deel van de wereldbevolking is nog (lang) niet gevaccineerd; menselijk lijden.

In deze, alweer 15e , uitgave in de ManagementPro serie besteed ik aandacht aan dat ‘lijden’ en dan m.n., zoals de titel van de serie veronderstelt, vanuit het perspectief van management!

Opererend in een vluchtige, onzekere, complexe en vaak dubbelzinnig te verklaren (VUCA) omgeving is het voor veel organisaties lastig een organisatiestrategie te formuleren bestand tegen risico’s in, maar ook gericht op mogelijkheden en uitdagingen van de komende 5 – 10 jaar. Laat staan dat je in staat bent een strategie te formuleren die ‘generatie-overstijgend’ is. Een organisatiestrategie waarvan de basis, het kader nu wordt gelegd en waarvan je opvolgers tot in lengte van jaren plezier kunnen hebben, lang nadat jij ‘het tijdige met het eeuwige hebt verruild’. Zo’n ‘generatie-overstijgende’ strategie is exact één van de uitdagingen die de klimaatverandering ook met zich meebrengt.

“Op korte termijn een verwachte toename van wateroverlast. Toenemende trend in rivieroverstromingen. Verwachte toename van zware windstormen. Verwachte toename van hydrologische, agrarische en ecologische droogte o.i.v. opwarmingsniveaus in het midden van de eeuw. Stijging van de zeespiegel van 1 meter+ aan het einde van deze eeuw.” Dit zijn enkele, specifiek aan West Europa/Nederland gerelateerde, conclusies in het zojuist bij het International Panel of Climate Change (IPCC) verschenen Sixth Assessment Report.

Nu verwacht ik niet dat veel van de lezers van vandaag die zeespiegelstijging nog mee gaan maken (….), overstromingen en windstoten daarentegen wel; dat blijkt inmiddels jaarlijkse praktijk.

‘Bankmedewerkers probeerden extra hypotheekrenteaftrek aan te vragen.’ ‘Zij ook al?!’, dacht ik op het moment dat ik dit bericht las in Het FD. Minder verrast was ik door de constatering van ProPublica dat de meest welvarenden onder ons niet tot nauwelijks belasting blijken te betalen. Ook al weten zij belasting te ontduiken door o.m. ‘goede doelen stichtingen op te zetten’, dan nog is dit gedrag twijfelachtig omdat dit geld verdiend is ‘dankzij’ de rest. ‘Mogen we misschien meebeslissen?’*

Inmiddels zijn wij midden in ‘Sywertgate’ beland en op weg naar naar ‘corona-‘ c.q. ‘Volksgezondheidgate’**: “De rijksoverheid heeft in 2020 € 29 miljard uitgegeven aan steunmaatregelen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen.” aldus de Algemene Rekenkamer. Minister Tamara van Ark stelt breed onderzoek in naar de inkoop van het coronamateriaal. We kunnen we er nu al van uitgaan dat vervolgens meer ‘Sywerts’ naar boven komen, verwacht ik. Zie ook: Dit zijn de 25 duurste coronadeals van het ministerie van Volksgezondheid.

Zelfs al zouden ambtenaren even niet goed hebben opgelet, en je jezelf ‘ondernemer’ noemt, dan nog is het zowel moreel als ethisch disputabel gemeenschapgeld te verdienen aan een crisis die de samenleving treft.

De zojuist bij het World Economic Forum verschenen speciale editie van het ‘Global Competitiveness Report 2020’ gaat in op het bepalen van prioriteiten voor herstel en opleving van economie en samenleving, en het creëren van bouwstenen voor een transformatie naar nieuwe economische systemen, systemen die doelstellingen v.w.b. productiviteit, mensen en planeet combineren. Een ambitieuze doelstelling vastgelegd in een interessant rapport.

Zoals vaker stelt het WEF vervolgens een ranglijst samen, deze keer v.w.b. ‘de manier waarop landen het beste in staat zijn om zich op de langere termijn te veranderen’ c.q. zich voor te bereiden. Ons land scoort een 4e plaats en daartoe lijken de reguliere media zich vanochtend te beperken. Da’s jammer, want je zou vervolgens kunnen denken ‘4e van 126 landen, mooi zo’ en het daarbij vervolgens laten. Maar het rapport biedt meer en het blijkt dat (ook) wij er nog lang niet zijn voor een duurzaam herstel na Covid-19 (of is het ‘tijdens’, want de gevolgen van de coronapandemie voor samenleving en economie lijken voorlopig nog niet uitgewerkt).

‘De cultuur van de Belastingdienst is nog niet voldoende op verbetering van dienstverlening gericht: (Meer) dienstverlenend zijn is wel deel geworden van de visie/ambitie van de Belastingdienst maar nog niet van het DNA.’ Concludeert EY in hun rapport ‘Handelingsperspectieven onderzoek fundamentele transformatie dienstverlening’. N.a.v., niet alleen, de recente bevindingen van de kindertoeslagaffairecommissie, is daarvoor zeker ‘iets’ te zeggen. ‘Personen met geloofwaardigheid op het terrein van ‘klantgerichte’ dienstverlening dienen als boegbeeld voor de verbetering van dienstverlening te fungeren.’ Stelt EY dan ook voor.

Voor het begrip ‘klantcentrisch dienstverlening’ hanteert EY als definitie: ‘daarmee wordt dienstverlening bedoeld die vanuit het perspectief van (verwachtingen en behoeften van) burgers, bedrijven en hun intermediairs is ontworpen en/of ingeregeld’. De indruk die je daarbij krijgt is: ‘u roept, wij draaien’. Om dit (toch) te kunnen realiseren stelt EY de invoering van ‘dienstverleningsmissies’ voor: ‘Dienstverleningsmissies zijn beschrijvingen van de waarde die de Belastingdienst wil leveren voor een bepaalde doelgroep of specifiek segment daarbinnen en geven richting aan de ontwikkeling van verbeterinitiatieven voor de komende 1-2 jaar.’ Vbld van zo’n ‘dienstverleningsmissie’: Toeslaggerechtigden met als slogan ‘Help de Toeslaghulpverlener’.

Dat zou idd mooi zijn maar de Dienst is nog lang niet op dat niveau. De vraag is zelfs (of past hier beter: ‘opnieuw‘?) of ze daar ooit komen…..

‘Autonoom vliegen heeft het potentieel om meer brandstof te besparen, de bedrijfskosten van luchtvaartmaatschappijen te verlagen en piloten te ondersteunen bij hun strategische besluitvorming en missiebeheer. Bij AIRBUS bouwen we certificeerbare, veilige en beveiligde autonomiesystemen en -programma’s om de volgende generatie commerciële vliegtuigtoepassingen mogelijk te maken.’ ‘Al 100 jaar leidt BOEING bemande en onbemande technologische innovatie en integratie van zee naar lucht naar de ruimte. Autonomie bepaalt de komende 100 jaar – en Boeing stimuleert de veilige innovatie en integratie van autonomie om het menselijk potentieel te maximaliseren.’

“Vanaf 1 september wordt van het 23 verdiepingen tellende gebouw alleen nog tot en met verdieping 12 gebruikt. Daarboven wordt het ingewikkeld.”, “Werkloosheid kan tot langdurige ontmoediging en een verder verlies van kennis en vaardigheden leiden. Een versnelling van de trends van digitalisering, automatisering en robotisering verandert de vraag naar werknemers.”. “O.i.v. COVID-19 transformeert McGregor’s Theorie Y (zelfmanagement) terug naar Theorie X (controle).”, “Als je op afstand werkt, kan je werkgever zich uiteindelijk realiseren dat jij bij uitstek vervangbaar bent door iemand anders die je taak goedkoper doet aan de andere kant van de wereld.”.

‘Zo maar’ 4 citaten uit berichtgeving deze week gerelateerd aan (mogelijke) gevolgen van covid-19. Het 1e betreft het provinciehuis in ‘s-Hertogenbosch, het 2e betreft rapportage van het Centraal Planbureau, het 3e is een artikel van Wharton prof Peter Cappelli, het 4e een artikel van Financial Times editor Andrew Hill. De ‘rode draad’: de coronapandemie leidt tot ingrijpende veranderingen, of kan op z’n minst daartoe leiden. Ze gaan over bedreigingen maar ook over kansen.

‘Medewerkers oordelen overwegend positief over de legitimiteit en de effectiviteit van het handelen van hun team. Over de efficiency is men duidelijk minder te spreken: een aanzienlijk deel van de medewerkers is van mening dat er tijd en geld verspild wordt. (….) Men betwijfelt of het voor medewerkers duidelijk is waar de organisatie naar toe wil. De missie en de doelen van de organisatie zijn klaarblijkelijk lang niet altijd duidelijk.’

Het door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gepubliceerde ‘WERKonderzoek 2019’ levert interessante resultaten op. ‘Om inzicht te krijgen in de werkbeleving van medewerkers in de publieke sector voert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) periodiek een groot personeelsonderzoek uit.’ Voor dit onderzoek zijn 95.000 medewerkers in de publieke sector benaderd, de respons bedroeg 41,7%.

Onderwerpen die aan bod komen in het 85 pagina’s tellende onderzoek, uitgevoerd door het CBS: de arbeidsmarktpositie van de overheid, de aantrekkelijkheid van het werk bij de overheid, de organisatiecultuur en -prestaties, de betrokkenheid en bevlogenheid van medewerkers, de kwaliteit en inzetbaarheid van medewerkers, de sociale veiligheid en integriteit.