Tag: Transformation-management

‘Een crisis is per definitie onzeker en zal in de meeste gevallen anders verlopen dan verwacht, en dat geldt des te meer voor een crisis van deze aard en omvang. Improvisatie en aanpassingen zijn nodig om onverwachte knelpunten te kunnen aanpakken.’ Zo opent het vandaag gepubliceerde rapport ‘Aanpak coronacrisis Deel 1: tot september 2020‘ onder verantwoordelijkheid van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

De Coronacrisis is (‘was’ lijkt me nog iets te voorbarig) een crisis van een gargantueske omvang. Ga daaraan maar eens leidinggeven. Dat (b)lijkt nagenoeg onmogelijk maar dat maakt deze ervaring toch interessant én relevant voor organisaties in zowel publieke als private sector. Hierna een synopsis gericht op het belang van improvisatievermogen bij crisismanagement.

De maanden december en januari zijn voor mij de uitgelezen momenten om weer eens ‘bij’ te lezen. Het is niet dat ik door het jaar heen niet veel lees (….), maar in deze dagen komt lectuur/literatuur samen waaraan ik in andere maanden nauwelijks toekom. Ik neem je mee naar 6 boeken die en 1 essay dat ik las.

Het eerste boek stond al enige tijd op mijn lijstje, maar dat werk vraagt dan ook om aandacht. Het is Ilja Leonard Pfeijffer’s ‘Grand-Hotel Europa’. In het boek beschrijft Pfeijffer de toestroom van vluchtelingen in de persoon van picollo Abdul via een scala aan toeristische personages/hotelgasten tot de nieuwe Chinese eigenaar van het hotel, een ondernemer die de oude Europese ‘pracht en praal’ omtovert in een voor zijn landgenoten herkenbare omgeving. Hou deze metafoor voorlopig vast.

‘Ja maar Willem veel van de kandidaten weten zich dan ook uitdagend te kleden.’ Deze reactie van de student verraste me gisteren op het moment dat ik tijdens de Master Class de TVoH casus besprak. Het verraste me omdat het een vrouwelijke student, met ruime werk- en levenservaring, was die dit opmerkte. Ik verwachtte dit eerder van één van de aanwezige mannen, ook de meeste van hen leidinggevenden. Blijkbaar ben ik zelf ook een ‘gekookte kikker’….

Samen met mijn partner zag ik veel, zo niet alle, uitzendingen van The Voice of Holland. Mijn muzieksmaak is divers maar ik keek er ook naar, zoals ik naar veel ‘zaken’ kijk vanuit een professioneel interesse en ik constateerde een normvervaging. Zo zoomde de laatste jaren de regisseur bij vrouwelijke kandidaten op weg naar het podium steeds vaker in op hun vrouwelijke vormen. Deze beelden waren vaak fracties van een seconde te zien, maar toch legde ik het steeds aan mijn partner Doreen voor ‘Zag jij dit ook en wat voegen deze beelden toe aan het format van dit programma?’

“We kunnen alle gedurfde ambities hebben. We kunnen alle gewaagde doelen hebben. We kunnen streven naar onze nieuwe missie. Maar dit zal alleen gebeuren als we onze cultuur naleven, als we onze cultuur ontwikkelen. En voor mij is dat cultuurmodel niet iets statisch. Het gaat om een dynamische leercultuur. In feite is de uitdrukking die we gebruiken om onze opkomende cultuur te beschrijven de ‘growth mindset‘, omdat het gaat om ieder individu, dat ieder van ons die houding – die mentaliteit – heeft om elke beperking te overwinnen, elke uitdaging aan te gaan, het is voor ons mogelijk om te groeien en daarmee voor het bedrijf om te groeien.”

Prof James L. Heskett brengt januari volgend jaar zijn nieuwe boek uit ‘Win from Within’. Eén van de praktijkvoorbeelden die Heskett aanhaalt betreft de cultuurverandering die Satya Nadella zijn organisatie Microsoft liet ondergaan. Het voorgaande citaat is van Nadella en lees je terug in de Harvard casestudy ‘Satya Nadella at Microsoft: Instilling a Growth Mindset‘.

James Heskett: “It’s easier to change a strategy than it is to change a culture.” Indeed it is…..

‘Ik snap wel dat zo’n zorgrobot voor sommige mensen echt een hulp kan zijn. Maar ik vind dit om te janken.’, ‘De digimens in Tegenlicht klinkt als Metaverse en dat is nogal eng.’, ‘De digitale mens als maatje begrijpt je niet, want reageert volgens geprogrammeerde algoritmes.’, ‘Interessant item bij Tegenlicht over de ‘digital human’ in de Zorg. Heel vertrouwenwekkend ziet het er nog niet uit.’

De reacties op Twitter n.a.v. het Tegenlicht programma  ‘De Digimens’ waren, op z’n zachtst gezegd, niet allemaal positief. Op zichzelf is dit ook niet verrassend: zodra de mensheid met voor hen onverwachte veranderingen wordt geconfronteerd ontstaat er weerstand, zoals aan het begin van de 18e eeuw ‘luddites zich verzetten tegen industriële en technologische ontwikkelingen, of op z’n minst twijfel over ‘iets’ als een mobiele telefoon zoals Frans Bromet in 1998 constateerde: ‘Ik heb een gewone telefoon, waarom moet ik een mobiele telefoon hebben?’.

Tijdens een Master Class Persoonlijk Leiderschap, begin 2020, bespraken we het essay ‘Het Water Komt‘ van Rutger Bregman. De vraag was: wat mag het kosten, niet alleen in geld, om ons te beschermen tegen het water? In de dialoog die volgde reageerde één van de studenten, een medewerker van het Zeeuws waterschap: ‘We zijn bereid Zeeland op te geven.’…. Hilariteit alom. Voor mij was dat antwoord, zeker ‘in het licht van’ deze MC, toch meer serieus en mijn vraag was dan ook ‘Is dit een Freudiaanse verspreking?’ (NB; ‘Een freudiaanse verspreking onthult onbedoeld wat, wellicht onbewust of ontkend, belangrijk is in de geest van de spreker, wat hij wenst en wat hem bezighoudt’).

Zeeland is een mooie provincie met sympathieke mensen. In een vorige carrière heb ik er 7 jaar gewoond en werden er onze 2 oudste dochters geboren; Zeeuwse meisjes idd. Zeeland kent ca. 383.000 inwoners en ca. 39.000 bedrijven. Zeeland beschikt over een wereldwijd uniek en imposant bouwwerk: de Deltawerken, voor nu ‘Deltawerken 1.0’ die een investering hebben gevraagd van ruim € 5 miljard. Ben je er nooit geweest dan is het een aanrader Deltapark Neeltje Jans te bezoeken, zeker nu het nog kan.

“Werkt nu ongeveer één op de zeven werknemers in de zorg, over veertig jaar moet dat één op de drie werknemers zijn om in de zorgvraag te kunnen voorzien. Dit maakt de personele houdbaarheid tot een urgenter probleem dan de betaalbaarheid.” Als oplossing van dit probleem ziet de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) het in het buitenland werven van zorgmedewerkers. Dan kom je al snel terecht in Afrika: de gemiddelde leeftijd van de werknemers is daar 25, opleidingen in een aantal Afrikaanse landen worden steeds beter. Maar de vraag is of zij naar de EU, laat staan NL, willen komen; wat te denken van ‘iets’ als huisvesting?

40 jaar is lang, héél lang, ik maak dat waarschijnlijk niet meer mee of de wetenschap rondom gerontologie biedt mij levensvatbare opties. Dat gezegd vroeg ik me af, op het moment dat ik de berichtgeving rondom het WRR rapport ‘Kiezen voor houdbare zorg. Mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak‘ las: beschikt de Wetenschappelijk Raad over voldoende realiteitszin? Wat te denken bijvoorbeeld van een alternatief als technologische ontwikkelingen? Maar ook: wat te denken van nieuwe toetreders op de zorgmarkt? Want een interessante ‘markt’, dat blijft de Zorg de komende 40 jaar zeker.

In augustus introduceerde Facebook een nieuwe virtual reality-app voor werken op afstand, waarbij gebruikers van de Oculus Quest 2-headsets van het bedrijf vergaderingen kunnen houden als avatarversies van zichzelf. Tegelijkertijd meldde Mark Zuckerberg dat zijn sociale media organisatie zich binnen 5 jaar zal transformeren naar een metaverse company. Eenvoudig gezegd: op het beeldscherm zien we je avatar ipv jou in je, per vergissing, niet meest florissante ‘uitvoering’. Bron: Facebook launches VR remote work app, calling it a step to the ‘metaverse‘.

Op het moment dat ik dat las dacht ik aan de voorspelling die AliBaba oprichter Jack Ma deed in 2017 nl. dat binnen een periode van 30 jaar de best presterende CEO een robot zou kunnen zijn. Als je dan toch allemaal in een volledig virtuele omgeving opereert, waarom zou je baas dan nog een mens behoren te zijn? Jack Ma: ‘Dankzij kunstmatige intelligentie is deze CEO robot prima in staat bedrijven te runnen. Bovendien hebben ze geen pauzes of nachtrust nodig.’ Interessant….

‘Bankmedewerkers probeerden extra hypotheekrenteaftrek aan te vragen.’ ‘Zij ook al?!’, dacht ik op het moment dat ik dit bericht las in Het FD. Minder verrast was ik door de constatering van ProPublica dat de meest welvarenden onder ons niet tot nauwelijks belasting blijken te betalen. Ook al weten zij belasting te ontduiken door o.m. ‘goede doelen stichtingen op te zetten’, dan nog is dit gedrag twijfelachtig omdat dit geld verdiend is ‘dankzij’ de rest. ‘Mogen we misschien meebeslissen?’*

Inmiddels zijn wij midden in ‘Sywertgate’ beland en op weg naar naar ‘corona-‘ c.q. ‘Volksgezondheidgate’**: “De rijksoverheid heeft in 2020 € 29 miljard uitgegeven aan steunmaatregelen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen.” aldus de Algemene Rekenkamer. Minister Tamara van Ark stelt breed onderzoek in naar de inkoop van het coronamateriaal. We kunnen we er nu al van uitgaan dat vervolgens meer ‘Sywerts’ naar boven komen, verwacht ik. Zie ook: Dit zijn de 25 duurste coronadeals van het ministerie van Volksgezondheid.

Zelfs al zouden ambtenaren even niet goed hebben opgelet, en je jezelf ‘ondernemer’ noemt, dan nog is het zowel moreel als ethisch disputabel gemeenschapgeld te verdienen aan een crisis die de samenleving treft.

“Digitalisering is geen digitale saus over de bestaande werkelijkheid, maar een echte transformatie van allerlei activiteiten en processen. (….) Bedrijven moeten hun verdienmodel
opnieuw uitvinden, markten worden opgeschud door nieuwe typen spelers en wereldwijd actieve digitale platforms met een machtspositie kunnen de concurrentiemogelijkheden voor bedrijven belemmeren.” Zo opent de ‘update Nederlandse Digitaliseringsstrategie 2021‘.

In de recente verkiezingen waren toepassingen van robotica, kunstmatige intelligentie, machine leren e.d. nauwelijks thema’s (zie YT) toch neemt hun impact in rap tempo toe, zeker o.i.v. Covid-19. Dat maakt deze ‘digitaliseringsstrategie’ zowel interessant als relevant.

“Digitalisering is essentieel om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden.” stelt deze ‘update‘. Thema’s waaraan aandacht wordt besteed zijn: landbouw, zorg, onderwijs, onderzoek, ‘smart industry‘, MKB, energie, overheid, mobiliteit.