Wie was Friedrich Wilhelm Raiffeisen? Over solidariteit e.a. tips aan dit & volgende kabinetten, 'coöperatieve' organisaties.

http://www.youtube.com/watch?v=KZWpFS8zseY

De AOW-ers, de jonge gezinnen, de kenniswerkers, de cliënten van de Zorg, de ambtenaren allemaal voelen zij het nieuwe Regeringsbeleid en dat terwijl er ook signalen zijn dat het goed gaat in ons land. De vraag die je jezelf dan kan stellen is: hoe staat er eigenlijk voor met de solidariteit?

Nederland is natuurlijk het land waar het woord 'verzuiling' is uitgevonden. Het past, blijkbaar, bij onze cultuur om alles keurig in hokjes te verdelen. Da's wel zo handig & overzichtelijk. Komen er vervolgens politieke ideeën gebaseerd op het schisma dan is dat niet eens zo vreemd: 'ieder voor zich & God voor ons allen'. Dat belooft nog wat.

Wat ik mezelf nu afvraag: kennen we Friedrich Wilhelm Raiffeisen nog?

Raiffeisen was één van de eersten die in de 19e eeuw kwam met het idee van 'coöperatieve zelfhulp' dit om de armste burgers van zijn Gemeente te ondersteunen. Dat idee leidde tot de oprichting van de Boerenleenbank en de Raiffeisenbank. Een bank waar de meer gefortuneerde inwoners hun overschot deponeerden. De kassier (nb; opmerkelijk genoeg vaak een parttime rol van de lokale onderwijzer, wat te denken van de kenniseconomie? niet alleen beschikte hij over kennis, waarschijnlijk werd hij beschouwd als de meest integere....) leende dit vervolgens uit aan de minder gefortuneerden. Zo konden zij voor zichzelf en hun gezinnen een beter bestaan opbouwen en deelnemen aan het economisch proces in de regio. De bedoeling was dat de minder gefortuneerden het geleende geld terugbetaalden maar was de oogst een keer slecht, dat was dat op zich geen probleem.

Aan zijn 1e 'spaarders' beloofde Friedrich Wilhelm 'slechts' risico's: hij kon niet garanderen dat het spaargeld of de lening die zijn nieuwe bank ontving, ooit nog zou worden terugbetaald. Solidariteit, dat was het uitgangspunt! Overigens, o.i.v. de nieuwe bank ging geen boer failliet, toen.

De 19e eeuwse spaarders zagen in dit spaar- & leensysteem dan ook eerder een sociaal-maatschappelijke rol dan een mogelijkheid om snel veel geld te verdienen. Sterker nog: een kleine rentevergoeding mochten zij, bij gezonde bedrijfsvoering, tegemoet zien maar zeker geen dividend of winstuitkering; hun Boerenleenbank had nl. geen winstoogmerk.

Het gedachtengoed van Raiffeisen heeft zich inmiddels ruim verspreid over de Globe, van de idealistische micro-kredieten-verstrekker GRAMEEN Bank van Nobel prijswinnaar Muhammad Yunus tot aan een scala aan coöperaties. Coöperaties, veelal multinationals & vooral opererend in de agrarische en financiële sectoren. Coöperaties waarvan de meesten het nu, op dit moment, bedrijfseconomisch opmerkelijk goed doen.....

Het zijn coöperaties, organisaties die vanuit dat zelfde coöperatieve 'zonder winstoogmerk' gedachtengoed toch bedrijfsresultaten genereren. Bedrijfsresultaten die v/h werden goedgekeurd onder het motto van 'wenselijk voor de continuïteit' maar die inmiddels zodanige vormen aannemen, miljarden €i, waarbij je jezelf kan afvragen: 'schiet dit het oorspronkelijke doel van de coöperatieve organisatie niet volledig voorbij?'. (nb; Raiffeisen draait zich om in zijn graf, mocht 'm dat nog lukken.)

Mijn tips zijn 2-ledig:

=> kunnen we het coöperatieve model niet invoeren als 'standaard' voor iedere organisatie in ons land? Dit kan nog worden meegenomen in het Regeeraccoord nu dit weekeinde de partijcongressen plaatsvinden.

=> kunnen de bestuurders van onze coöperaties hun coöperatieve Beleid heroverwegen en zich buigen over hun maatschappelijke rol zoals Friedrich Wilhelm Raiffeisen die voor ogen had?

Wellicht een utopie, maar als je het niet vraagt dan gebeurt er ook nix; toch?

=========

311012

RABObank is één van de banken die van oorsprong opereert met het gedachtengoed van Friedrich Wilhelm Raiffeisen. Dat dit niet altijd eenvoudig is blijkt ook vandaag maar weer eens in Het Financieele Dagblad.

Er verschijnt een artikel met de titel Hele financiële sector moet beloning aanpassen. Dit n.a.v. de maatregelen die het nieuwe kabinet Rutte Samsom wil gaan nemen. RABObank wordt daarin afgeschilderd als 'de brave bank die ruime bonussen uitbetaalt'.

Direct daarna volgt een advertentie waarin F.W. Raiffeisen wordt bedankt voor zijn bijdrage aan het coöperatief bankieren. Gecombineerd ziet dat er zo uit:

Bron: Het Financieele Dagblad

Mooi, maar nu is het nog maar de vraag of Raiffeisen het uitdelen van bonussen aan coöperatief bankiers persoonlijk ook beschouwde als 'coöperatief' (d.i. 'aan de samenleving')?

011212

Toch opmerkelijk: uittredend RABObank bestuurder Piet van Schijndel lijkt zich pas bij zijn afscheid te realiseren wat de betekenis kan zijn van Coöpertatief bankieren. ‘De opkomst van kredietunies is een teken aan de wand. Rabobank moet daarom waakzaam zijn’

De nieuwe kredietunies willen gaan opereren op basis van een coöperatieve grondslag, 'iets' dan RABO van oudser had dienen te doen (nb; want dan waren er waarschijnlijk geen coöperatieve concurrenten opgestaan).....

110513

N.a.v. de problematiek momenteel bij de RABOBANK schrijft Het FD redacteur Pieter Couwenbergh vandaag in zijn 'Board Room Column': "Raiffeisens concept leunde op drie pijlers: we hebben elkaar nodig, we kennen elkaar en we vertrouwen elkaar. De burgemeester vertrouwde erop dat de sociale controle in de dorpsgemeenschap zou garanderen dat iedereen altijd zijn uiterste best zou doen leningen terug te betalen. De lokale Rabobank gaat ook uit van deze drie principes. De klanten zijn tegelijkertijd de leden die meedenken over beleid en richting van de bank en belang hebben bij het wel en wee van de bank. (......)

In goede tijden verloopt de communicatie tussen Utrecht en de lokale banken soepel en heeft de eerste ruimte voor expansie, bijvoorbeeld in het buitenland. Gaat het minder, dan hebben lokale banken weinig trek in mogelijk riskante projecten over de grenzen. Juist daar waar de groei zit en het extra geld wordt verdiend.

Het is een spanning waar Friedrich Raiffeisen in zijn tijd al op wees: coöperatieve banken moeten klein blijven zodat de leden elkaar in de gaten kunnen houden. Tenzij formele controles worden ingebouwd en geaccepteerd."

Bron: 'Minder coöperatief'.

190614

Het blijft lastig, blijkbaar, je als bestuurders 'iets' voor te stellen bij het gedachtengoed van F.W. Raiffeisen. "Rabo verwacht komst van langetermijnbonus." meldt Het Financieele Dagblad vanmiddag.

"President-commissaris Wout Dekker van Rabobank  verwacht dat de coöperatieve bank op termijn voor de top wel weer een bonus gaat invoeren.  Dat zal echter een bonus zijn die op de lange termijn is gericht.  Hierbij  zijn de coöperatieve waarden het uitgangspunt." meldt de krant.

Op zich een goede zaak dat het er nu eindelijk op lijkt dat een bonus gerelateerd wordt aan de persoonlijke (dat neem ik tenminste aan....) inzet en resultaten op de langere termijn maar: was een bonus wat Friedrich Wilhelm in gedachten had op het moment dat hij het idee opperde voor een coöperatieve bank? Ik vermoed van niet.....

060815

Rabobank voelt de macht van Frankfurt meldt Follow the Money. O.i.v. een reeks van schandalen, met als meest in het oog springende de LIBOR affaire, wordt de druk op de controlefunctie binnen RABO steeds groter. Het zet de coöperatieve oorsprong in een nieuw licht: van 110 coöperaties naar 1 'coöperatie'?

081015

'De Kogel is door de (coöperatieve) Kerk': 'Fusie lokale Rabobanken is er door, nu de bezuinigingen nog', meldt Follow the Money vandaag. Blijkbaar zijn de besturen van de lokale RABObanken er toch in geslaagd hun zelfstandigheid op te geven. Ongetwijfeld is dat niet zonder slag of stoot gegaan.

Dat bezuinigingen nu 'met gezwinde spoed' doorgang vinden, zal bij een nieuwe, centrale leiding geen verrassing zijn. De vraag is dan allereerst: wat voor soort leiding heeft een centraal geleid maar lokaal bankkantoor nog nodig? Dan levert wellicht de volgende dialoog op.....

291015

RABObank introduceert n.a.v. de reorganisatie de nieuwe 'governance code': 'De nieuwe governance code heeft als doel om zowel de coöperatie als het bankbedrijf te versterken.' Zo begint het bericht dat de leden van de RABObank ontvangen m.b.t. deze nieuwe 'bestuurs code'.

De nu nog 'aangesloten banken' opereren voortaan onder één bankvergunning en leveren vervolgens gezamenlijk één jaarrekening aan. Dat principe doet afbreuk aan de oorspronkelijke gedachte achter de coöperatie.

Toch heeft RABO daarop vindingrijk een oplossing gevonden: de lokale leden krijgen voortaan meer invloed, tot in het hoogste overlegorgaan binnen deze nieuwe, gecentraliseerde bank: de Algemene Ledenraad. Mooi, FWR kan tevreden zijn.

Maar.... de vraag is dan toch nog hoe dit zich verhoudt t.o.v. de door RABO directievoorzitter Wiebe Draijer zo vurig gewenste kostenbesparing en hoe kijkt De Nederlandsche Bank aan tegen deze opzet? Wat denken zij over de invloed van de leden?

RABO lijkt dit op te lossen door de invloed van de leden te beperken tot 'de directe feedback op de klantbediening'.

Gelukkig, vroeger kon Tante Sjaan nl. nog wel eens bij de lokale RABO directeur binnenlopen met de klacht dat 'neef Sjaak toch echt niet ontslagen diende te worden, anders bracht ze haar kapitaal wel elders onder!'..... :-o

230218

Rabobank perkt rol lokale banken nog verder in, meldt Het Financieele Dagblad vanochtend.

In oktober 2017 stelde ING CEO Ralph Hamers in dat zelfde FD: "De grootste dreiging voor de bankenwereld komt niet van start-ups, maar van grote techplatforms als Google, Apple en Amazon."

Naast Facebook e.a. beschikken deze partijen al, of gaan binnenkort beschikken over, een Europese banklicentie. Reguliere banken die zich, anders dan ING, niet aanpassen aan veranderende marktomstandigheden c.q. aan de behoeften van (jonge en dus toekomstige) klanten, verliezen deze concurrentiestrijd.

Momenteel heeft het gedachtengoed van McKinsey een belangrijke invloed op het beleid van Rabo. Het ziet er dan ook naar uit dat de kroonjuwelen, agri-fintech, worden afgescheiden van het 'oude' reguliere bankbedrijf.

Dat laatste wordt dan wellicht toch een exit-strategie; verwacht ik. Rabobank levert iig een interessante casus op v.w.b. organisatiestrategie i.c.m. verandermanagement.