Digitalisering Onderwijs: bedreiging of kans?

'Digitalisering van het onderwijs kan een krachtig middel zijn om de onderwijskwaliteit te verhogen en leerling- en studentsucces te vergroten, maar is geen doel op zich. Bewuste inzet van digitale onderwijstechnologieën zoals virtual en augmented reality, learning analytics, en serious games maken onderwijs op maat en ervarend leren mogelijk. Dit kan helpen bij het meer betrekken van de student bij zijn of haar onderwijs en het verbeteren van diens leeropbrengsten. Taken als lesvoorbereiding en het nakijken van toetsen en tentamens kunnen (deels) door ICT worden overgenomen.'

'Volstrekte onzin', 'wat een quatsch', 'het is nu al om te janken', 'een onwerkelijk cynisme', 'bloody hell, mijn voorbereidingstijd is nu al meer dan verdubbeld', 'binnenkort een chip in de hersenen van de studenten', 'dat is wel de grootste onzin die ik vandaag gehoord heb'.

Het 1e citaat is afkomstig uit de zojuist verschenen 'Ambtelijke verkenning beleidsopties voor groei n.a.v. motie Wiersma'. Het 2e betreft een 'bloemlezing' van reacties op een tweet  geplaatst door Frans van Heest 'Zou het werkelijk? Ambtenaren die een notitie schrijven voor de kabinetsformatie zeggen dat de werkdruk in het (hoger) onderwijs verlaagt kan worden door digitalisering. Zo is er minder lesvoorbereiding nodig.' (NB; ook de correcties op 'verlaagt' laten zien dat het hier m.n. gaat om reacties van mensen werkzaam in het onderwijs).

'Empathische robots zijn de doodsteek voor de callcenter-industrie en dat niet alleen in de Filippijnen, een land waar 1,3 miljoen mensen werkzaam zijn in de callcenter-industrie.
Vóór de corona uitbraak gebruikten klanten van de Filippijnse callcenters chat- en AI-bots minder dan 10% van de tijd, maar dat is gestegen tot bijna 25% en zou tegen jaareinde 35% kunnen bereiken.' Het 1e citaat doet me denken aan het bericht dat vorige week verscheen: Artificial Intelligence, Chatbots Threaten Call-Center Industry, Human Operators – Bloomberg.

Het is een recent voorbeeld van digitale transformatie op de werkvloer. Een transformatie die o.i.v. de coronapandemie in verhoogd tempo plaatsvindt, ook in NL: '96% Nederlandse bedrijven versnelt digitalisering werkprocessen oiv Covid-19'.

Het 2e doet me denken aan de 'luddites: een sociale beweging in het Engeland van begin 19e eeuw, die zich verzette tegen industriële en technologische ontwikkelingen.' (YT). Zoals The Economist stelde zijn 'luddites' nog steeds onder ons: “Intelligent machines have reached a new social frontier: knowledge workers are now in the eye of the storm, much as stocking-weavers were in the days of Ned Ludd, the original Luddite. Bank clerks and travel agents have already been consigned to the dustbin by the thousand; teachers, researchers and writers are next.' 'Docenten, onderzoekers en schrijvers zijn de volgende.' Het was 2013, nog ver voor überhaupt een gedachte aan een coronapandemie.....

Het citaat uit de 'ambtelijke verkenning' is voor een belangrijk deel afkomstig uit het in 2020 verschenen McKinsey artikel 'How artificial intelligence will impact K-12 teachers': 'Het beroep van leraar staat onderdruk. De werktijden voor docenten nemen toe naarmate de behoeften van studenten complexer worden en de administratieve lasten en papierwerk toenemen.

Hoewel de meeste leraren zeggen dat ze plezier hebben in hun werk, geven ze niet aan dat ze genieten van de late nachten met het nakijken van papers, het voorbereiden van lesplannen of het invullen van eindeloos papierwerk. Burn-out en hoge uitvalpercentages getuigen van de zeer reële druk op leraren. Ons huidige onderzoek suggereert dat 20 tot 40 procent van de huidige lerarenuren wordt besteed aan activiteiten die kunnen worden geautomatiseerd met behulp van bestaande technologie.' M.a.w.: de onderzoekers stellen een digitale transformatie voor ter ondersteuning van de overbelaste docenten: geen bedreiging maar een kans.

Een jaar terug meldde The New York Times: 'Onder druk gezet door de eisen van werkgevers en studenten – vooral de opkomende Generatie Z – en de noodzaak om nieuwe klanten/studenten aan te trekken, beginnen sommige scholen, zoals Boise State en Southern New Hampshire University, laboratoria om verbeteringen te bedenken studenten te helpen effectiever te leren, hun vaardigheden aan banen te koppelen en hun studiekosten te verlagen.' De toekomst van Onderwijs: EdTech.

Terwijl er op twitter, n.a.v. een 'ambtelijke verkenning', een dialoog ontstaat v.w.b. de transformatie van het onderwijs, plaatst Harvard Business Schools assistent professor Jon M Jachimowicz een tweet met beelden van  'zijn' nieuwe virtuele collegezaal: ' it feels 100000x better than Zoom class from home'.

Of je dit nu leuk vindt of niet: ook het onderwijs transformeert. Wellicht is dat maar goed ook want de vraag is: loopt onderwijs voorop op samenleving en economie of sluit onderwijs achter aan?

Willem E.A.J. Scheepers, universitair docent en organisatie ontwikkelaar, auteur van o.m. het boek Managen en Leiden Pre-Corona, over Leren (en Afleren).