Ziet u door de bomen het bos nog wel? En dan bedoel ik: de advies-bomen. Nu, in Nederlands' adviesbos komen er momenteel dagelijks(!) 5 bij, 5 nieuwe adviseurs c.q. organisatieadviesbureaus. Da's op zijn zachtst gezegd veel. Verzuipen we zo langzamerhand niet in de adviseurs? Maakt al dat aanbod, ruim 27.000, uw keuze eenvoudiger of juist lastiger? Wordt de kwaliteit van de adviseurs, met al dat nieuwe aanbod, ook beter? Maar ook: heeft u wel behoefte aan een adviseur? Heeft uw organisatie écht een adviseur nodig, of denkt u dat maar?
De vakantie is voor grote delen van Nederland nauwelijks voorbij of het CBS overspoelt ons met het ene na het andere positieve bericht: is het niet de afname van onze bevolking, dan is het wel de groei van onze economie. Nu is er dan ook het bericht dat in de periode 1996 - 2006 het aantal (organisatie)adviesbureaus is gegroeid: verdrievoudigd zelfs! Tot ruim 27.000, dit is een gemiddelde groei van 5 nieuwe organisatieadviesbureaus c.q. -adviseurs per dag!! De verklaring van deze groei heeft meerdere oorzaken maar over het algemeen zijn de nieuwe adviseurs oud-werknemers die om wat voor reden dan ook kiezen voor een zelfstandig ondernemerschap en dan is de keuze voor het adviesvak, adviseren op welk gebied dan ook, snel gemaakt. Voorlopig komt er aan deze groei nog geen einde. Het blad 'Management & Consulting' geeft in haar laatste uitgave zo'n trend aan: 'steeds meer adviseurs die in loondienst zijn bij de Grotere Kantoren, kiezen nu voor het zelfstandig adviesvak'. Maar ook: in haar boek 'Management Consultancy in the 21st Century' voorspelt (nb: al in 1999) consultancy-autoriteit Fiona Czerniawska een sterke groei in het aanbod van adviseurs. Daarbij merkt ze op dat de verhouding tussen klant en adviseur ingrijpend zal veranderen:
- => de verwachtingen die klanten / organisaties hebben van hun adviseurs zullen toenemen, als logisch gevolg daarvan zal de tevredenheid afnemen (reden: niet aan deze verwachtingen kunnen voldoen door de adviseur / het bureau)
- => de ontevredenheid zal leiden tot een afname in klantloyaliteit; en: adviseurs worden gekozen voor specifieke opdrachten
- => adviseurs / bureaus zullen sneller dan voorheen nieuwe ideëen naar de klant dienen te brengen, daardoor worden ze gedwongen om zichzelf te ontwikkelen
Maar dit terzijde. Hoe nu uit dit overweldigende aanbod van adviseurs nog een bewuste keuze te maken als u met uw organisatie op zoek bent naar een adviseur, en liefst nog een goede ook?! Antwoorden 'in a nutshell' op enkele vragen kunnen u bij deze keuze wellicht van dienst zijn: - wat is organisatie advies eigenlijk?, - hoe herken ik de kwaliteiten van een adviseur? en - heb ik wel een adviseur nodig?
Eerst de definitie maar eens helder krijgen: wat is 'organisatie advies'? Organisatie Advies is: "Het leveren van een onafhankelijk en deskundig advies met betrekking tot het vaststellen en oplossen van organisatieproblemen, en het eventueel assisteren bij het invoeren van de voorgestelde 'oplossingen'." Aldus het boek 'Organisatie Advieswerk' van Twijnstra c.s. (nb: de leestekens komen van de auteurs en: onderzoek toont aan dat niet alle problemen in een organisatie ook daadwerkelijk 'organisatieproblemen' zijn.....)
Onafhankelijk, dat is al belangrijk natuurlijk; zijn er bij de adviseur misschien 'verborgen agenda's'?? Waar werkt zij/hij? Liggen er dwarsverbanden met andere organisaties en zo ja welke dan? Wat doen ze met 'mijn' advies? Deskundig, dat is ook al belangrijk, maar hoe weet u nu of uw (nieuwe) adviseur ook echt deskundig is?
Dus: hoe herkent u de kwaliteiten van een adviseur? Hier is natuurlijk allereerst de verantwoordelijkheid van de adviseur zelf van belang, of zoals Edgar Schein stelt: 'Je kan wel een (proces)adviseur zijn maar dan dien je aan een aantal criteria te voldoen:
- => stel u altijd helpend op
- => houd altijd voeling met de huidige werkelijkheid
- => leg uw onwetendheid bloot
- => alles wat u doet is een interventie
- => de cliënt is eigenaar van het probleem en van de oplossing ervoor
- => zwem met de stroom mee
- => de timing is van cruciaal belang
- => wees constructief opportunistisch met confronterende interventies
- => alles levert gegevens op; fouten zijn onvermijdelijk - leer er van
- => stel bij twijfel het probleem aan de orde
(nb: Cliënten, geïnformeerd over deze uitgangspunten, zijn vaak verrast.) Openheid van zaken over deze criteria, dus.
U kunt ook zelf op onderzoek uitgaan: voor sommige adviezen zijn specifieke opleidingen of specifieke erkenningen/certificeringen vereist, waarvan u zich vooraf op de hoogte kan stellen, zoals PRINCE2 en IIP (nb: Hoewel niet iedereen gelukkig lijkt te zijn met deze erkenningen/certificeringen....) Of: een adviseur e/o het bureau is lid van beroepsorganisaties zoals ROA en OOA, ieder met zijn reglementen en de laatste ook nog eens met de specifieke CMC accreditatie.
OK, maar misschien hebt u nog het meest aan een antwoord op de vraag: - heb ik/heeft mijn organisatie wel een (organisatie)advies/-adviseur nodig? En zo ja: aan welk advies is er dan behoefte? Vragen die voorafgaand aan een adviestraject (nog) niet altijd door de leden van een organisatie worden gesteld. U kan deze vragen zelf beantwoorden, u kunt voor het beantwoorden ook 'de hulp inroepen' van een nauwelijks bekende ISO norm (nb: weer zo'n lastige 'erkenning', ik weet het) namelijk ISO 10019. Een ISO norm die deze keer niet bij de adviseur ligt maar één die u helpt bij u keuze; en misschien, heel misschien ziet u dan straks 'minder bomen in het (advies)bos'.......
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Waarvoor heb je een adviseur nodig? Voor zaken die je zelf niet beheerst, in klassieke zin: voor problemen die je zelf niet (gemakkelijke) kunt oplossen. Dat kan van alles zijn, van het invoeren van een ISO 9001 systeem tot schijnbaar vreemnde intermenselijke fenomenen. Dan ben je als opdrachtgever al bewust onbekwaam, en is het taak van de adviseur hem in ieder geval bewust bekwaam te maken.
Maar wat als je onbewust onbekwaam bent? Hopelijk verandert dat niet pas als het bedrijf failliet dreigt te gaan.
Aan de andere kant is het opleidingsniveau van de jonge managers steeds hoger. Bedrijfskundig hoeven adviseurs hen niets meer te vertellen, dat kunnen ze zelf wel. Daarom is er al een tijdje een discussie aan de gang over de rol van de organisatieadviseur in de (nabije) toekomst. Het ziet er naar uit dat het veel meer een vaardigheden-adviseur moet worden, een coach.
En als je dan al weet dat je adviseur nodig hebt, hoe weet je dan dat je een goede - voor jou - hebt gevonden? Als je als adviseur oprecht bent (zie Schein), dan zal je het de opdrachtgever ook vertellen als je niet de juist man/vrouw bent voor deze opdracht, en wellicht ook kunnen helpen een betere te vinden.
Tenslotte: gaan opdrachtgevers wel een goede manier om met hun adviseurs? Jaren geleden al hebben een paar organisatieadviseurs cursussen gegeven voor opdrachtgevers in de juiste formulering van de opdracht, de omgang met adviseurs.......
Ben het in principe met Wim eens dat door de vele adviesbomen het bos vaak niet meer te zien is, echter ook het soort vragen van de klant veranderen, dus misschien is zo'n woud zo gek nog niet, maar hoe kan hij dan selecteren uit deze wirwar.
De criteria die Wim geeft voor een goede adviseur, helpt degene die selecteren moet niet direct, hoe benader je het dan als ondernemer?
Eerst een eigen analyse van de situatie:
> heb ik een omschreven probleem of meer algemene hulp nodig?
> moeten afdelingen ondersteund worden of de hele organisatie?
> zoek ik een team van mensen of meer een gesprekspartner om me te helpen, dit speciaal bij de wat kleinere bedrijven.
> ben ik bereid en kan ik me veroorloven voor een goede naam en eventuele overhead te betalen of juist niet?
> zoek ik iemand die mijn medewerkers ondersteunt of iemand, die ook de nieuwe ideeen kan implementeren?
> wil ik zelf het proces sturen of laat ik het liever aan een deskundige over?
Na een dergelijke analyse loont het om eens op internet te kijken, bij collega's en branche organisaties te vragen etc.
Nadat een shortlist is opgesteld, zijn mijns inziens voor de ondernemer de volgende zaken in elk geval van belang:
> zijn er goede referenties in lijn met mijn problemen
> spreekt de aangekondigde aanpak mij aan en lijkt de adviseur responsive in zijn werkwijze ten aan zien van mijn organisatie.
> klikt het tussen de adviseur, mijzelf en mijn medewerkers.
De door Wim genoemde criteria kunnen dan in de loop van het proces worden afgevinkt en zo ontstaat hopelijk een vruchtbare samenwerking tussen de adviseur en zijn opdrachtgever
met groet
Wat betreft je opmerking, Peter, over ISO 10019: terecht maar dit is voor veel organisaties 'beter iets dan niets', en het levert sommigen op zijn minst ideëen op voor zelfreflectie.